بخشی از کتاب تنوع زیستی ایران گیاهان
- افرای زبان‌گنجشکی: این درخت کاشته‌شده در ایران، بومی امریکاست ولی با داشتن بردباری بالا در اغلب نقاط معتدل و معتدل سرد ایران کاشته شده است. این درخت برخلاف همة گونه‌های جنس افرا در ایران، که برگهای پنجه‌ای دارند، دارای برگهای شانه‌ای و میوة فندقة بالدار است.
- خرزهره: درختچه‌ای زیبا و همیشه‌سبز است که پراکندگی وسیعی در حوزة جنوب ایران دارد. این درختچة زیبا با گل‌های قیفی و به رنگ قرمز یا سفید شناخته می‌شود. علاوه بر آن، گونة دیگری از خرزهره به نام نریوم ایندیکوم پراکندگی‌ای به وسعت بستر رودخانه‌های نواحی گرمسیری و در استان‌های ایلام، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و بلوچستان دارد. امروزه خرزهره در سراسر نواحی معتدل ایران به‌منظور استفاده‌های زینتیکاشته می‌شود. گفتنی است که بردباری این گونه دربرابر سرما بسیار کم است. خرزهره علاوه بر جنوب ایران، در کناره‌های دریای خزر نیز به‌صورت کاشته‌شده دیده می‌شود.
- گیشدر: درختچه‌ای بدون برگ با شاخه‌ها و تنة اغلب سبز است. در اوایل بهار، گل‌های گروهی آن به رنگ سفید با رنگ‌دویدگی قرمز ظاهر می‌شود. این درختچه پراکندگی وسیعی در استان‌های هرمزگان، بلوچستان و بوشهر دارد. گونه‌ای از آن به نام کتوس به‌صورت درختچه‌ای بالارونده در جنگل‌های خزری و ارسباران نیز می‌روید.
- جوالدوزک: درختی نسبتاً مرتفع با برگهای سبزرنگ و اغلب قلبی‌شکل و گل‌های قیفی نامنظم و به رنگ سفید با نقاط بنفش تا قهوه‌ای است که در سال‌های اخیر به ایران وارد شده و به‌منظور استفاده‌های زینتی کاشته می‌شود. میوه‌های آن کپسول بلند است و گاهی طول آنها به 30 سانتی‌متر هم می‌رسد و به همین دلیل آن را جوالدوزک نامیده‌اند.
- ابریشم مصری آتشین: به‌عنوان درختچه‌ای زینتی در استان‌های هرمزگان و بلوچستان و جزایر خلیج‌فارس کاشته شده است.
- ارغوان: درختچه یا درختی بهارگل و با گل‌های پیش‌رس ارغوانی است که در اوایل بهار گل می‌دهد. میوه‌های آن نیام و لوبیایی‌شکل است. این درخت گاهی روی تنه و شاخه‌ها نیز گل می‌دهد و پراکندگی چشمگیری در ایران دارد و در استان‌های شمالی کشور، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و ایلام نیز به‌صورت خودروی می‌روید. امروزه آن را به‌منظور استفاده‌های زینتی در نقاط معتدل و معتدل سرد کاشته‌اند.
- درخت مشعلی: درختچه‌ای نسبتاً قدبلند است که گل‌های بسیار زیبا و درشت به رنگ شعلة آتش دارد که در سال‌های اخیر به ایران آورده و در استان‌های بوشهر، هرمزگان، بلوچستان و جزایر خلیج‌فارس کاشته شده است. میوة نیام آن چرمی و بلند است.
- درمان عقرب، دمان عقرب: درختی کوتاه با برگهای بسیار کوچک و گل‌های زردرنگ و زیباست که در اوایل بهار ظاهر می‌شود. این درخت به‌منظور استفادة زینتی و ایجاد فضای سبز در استان‌های بوشهر، هرمزگان و بلوچستان و جزایر خلیج‌فارس کاشته شده است. میوة نیام آن کوتاه و حاوی دو تا سه دانه است. به علت شباهت دم‌برگ‌های پهن و برگچه‌های کوچک روی آن به دم عقرب به دمان عقرب مشهور شده است.
- تمر هندی: درختی نسبتاً مرتفع با برگهای شانه‌ای مرکب و برگچه‌های کوچک، گل‌های آن زرد و با رنگ‌دویدگی قرمز است که در حوزة گرمسیری جنوب ایران در استان‌های بلوچستان، هرمزگان و جزایر خلیج‌فارس کاشته می‌شود. میوة آن نیام گوشتی و خوراکی است و به نام تمرهندی شناخته می‌شود.
- کلیر: این درختچه یا درخت کوتاه در جنوب شرق ایران وبه‌ظاهر روی تپه‌های شنی رشد می‌کند. معمولاً درختچه‌مانند است. در نواحی جنوبی در تمام طول سال به‌جز فصل گرم تابستان گل دارد. پراکندگی آن در ایرانشهر، کنارک، چابهار، بندر جاسک و میناب است.
- کور، لگجی: گیاه علفی چندساله با ساقه‌های متعدد و پرشاخه، با گل‌های سفید تا سفید با رنگ‌دویدگی صورتی بسیار درشت است. برگهای اغلب کم‌وبیش چرمی و با نوک کم‌وبیش خاردار دارد. این گونه پراکندگی زیادی در ایران دارد. به‌طوری‌که از جنوب تا شمال غرب ایران دیده می‌شود. در بعضی از نقاط از میوه‌های آن ترشی تهیه می‌کنند. این گونه اصولاً به‌صورت علف هرز در اراضی رهاشده یا روی خاک‌های بسیار فقیر و اغلب گچی و آهکی می‌روید.
- بداغ: درختچه‌ای زیبا با گل‌های پیش‌رس و بهاری و اغلب توپی‌شکل است که به‌منظور استفاده‌های زینتی در نقاط معتدل و معتدل سرد ایران کاشته می‌شود. گونه‌های از جنس هفت‌کول در ارتفاعات جنگلی حوزة خزری می‌روید.
- چوبک خاردار: گیاهی علفی چندسالة خاردار با فرم رویشی پشته‌ای است که برگهای خاردار آن به‌صورت خطی و باریک و متقابل روی ساقه قرار گرفته، و گل‌های سفیدرنگ به‌صورت گروهی در گل‌آذین گرزن انبوه در انتهای ساقه قرار دارند. این گونه اصولاً در نواحی کوهستانی و در ارتفاعات بالای کوهستان‌ها می‌روید. جنس چوبک در ایران 36 گونه دارد که هفت گونه از آنها انحصاری ایران‌اند و بیشترین تعداد آنها در ارتفاعات کوهستانی و حوزة مرکزی ایران می‌رویند و در گذشته از پودر ریشة آنها به‌عنوان مادة شوینده (چوبک) بهره می‌گرفتند.
- گوشوارک: درختچه‌ای زیبا و خزان‌کننده است که با میوه‌های کپسول قرمزرنگ با دم میوة بلند و اغلب واژگون در نقاط مرتفع و بیشه‌زاری جنگل‌های خزری می‌روید.
- باتلاقی شور: بوته‌ای کوتاه با شاخه‌های فراوان و فاقد برگهای چشمگیر است. گل‌های آن زیبایی خاصی ندارد. این گیاه در ایران در سراسر نقاط با آب تحت‌الارض بالا به‌ویژه حوزة بیابانی مرکزی و در زیرحوزه‌های ساحلی خلیج‌فارس و دریای عمان می‌روید. این گیاه پراکندگی چشمگیری در ایران دارد. علاوه بر نقاط مذکور در کنار دریاچة ارومیه، در بستر رودخانة آجی‌چای در آذربایجان شرقی و در سایر نقاط با آب‌های تحت‌الارض بالا نیز می‌روید.
- تاغ: درختچه‌ای کوتاه با شاخه‌های فراوان و بیابان‌زی است که اغلب در حوزة مرکزی ایران روی خاک‌های سبک و شنی می‌روید. برگهای آن کوچک و تحلیل‌رفته و فلسی‌شکل است، به‌طوری که بدون برگ به نظر می‌رسد. میوه‌های آن بال‌های رنگارنگ دارد و عموماً در فصل پاییز به مناطق بیابانی زیبایی خاص می‌دهد. به‌منظور تثبیت شن و بیابان‌زدایی می‌توان از آن بهره گرفت.
- ترات: درختچه‌ای کوتاه و پرشاخه و فاقد برگهای چشمگیر است که در حوزة گرمسیری جنوب ایران و در استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و بلوچستان می‌روید و به‌حالت بسیار پراکنده در نواحی مرکزی ایران نیز دیده می‌شود. بال‌های رنگارنگ میوة آن در فصل پاییز جلوه‌ای خاص به نواحی بیابانی می‌دهند. برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.