بخشی از کتاب سؤالات مصاحبه با تأثیر بالا (یافتن فرد مناسب برای هر شغل)
سؤالات مصاحبۀ سنتی
تقریباً همه افراد با سؤالات مصاحبه سنتی آشنا هستند. این نوع مصاحبه می‌تواند شامل سؤالاتی از این قبیل باشد:
- شما ترجیح می‌دهید به‌تنهایی کار کنید یا با یک گروه؟
- مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف شما چیست؟
- در رابطه با آخرین سِمَتی که داشتید، از چه چیزی بیشترین/ کمترین لذت را میبردید؟
- شما، خود را به‌عنوان یک شخص چگونه توصیف می‌کنید؟
- شما چه نوعی از کتاب‌ها یا نشریه‌های دیگر را مطالعه می‌کنید؟
- پنج سال دیگر کجا می‌خواهید باشد؟
- چرا من باید شما را استخدام کنم؟
- شما چگونه در شرایط پرفشار/ استرس‌زا/ ضرب‌الاجعل، خوب کار می‌کنید؟
- سرپرست و همکارانتان، شما را چگونه توصیف می‌کنند؟
- بهترین کارفرمایی را که تاکنون داشته‌اید، توصیف کنید.
- اجازه بدهید تا رزومه کاری شما را مرور کنیم.
از دید یک مصاحبه‌کننده (که بسیاری از ما می‌توانیم در این مقام باشیم) این نوع سؤالات را در خیال خود بپرسید. و ما به‌قدری با جوابها آشنایی داریم که می‌توانیم کلمه به کلمه آن را به همراه متقاضی شرح دهیم.
از دید یک متقاضی، بسیاری از مصاحبه‌کنندگان که می‌خواهند فردی را برای سِمَتی استخدام کنند اکثر این سؤالات (اگر نگوییم همه آنها) را مطرح می‌کنند. تعدادی از متقاضیان با این نوع سؤالات احساس راحتی می‌کنند، چون جواب‌های ثابتی برای آنها دارند اما تعدادی ناامید می‌شوند، به دلیل اینکه احساس می‌کنند نقاط قوت واقعی و همکاری بالقوه ایشان مورد تأیید قرار نخواهد گرفت.
و منشأ " منحصربه‌فرد " این نوع سؤالات
اگر نمی‌توانستم در مورد گوناگونی سؤالات مصاحبه سنتی صحبت کنم، اهمال‌کار شمرده می‌شدم. این یکی از ویژگی‌های فرعی سؤالات است که من از روی تمایل آن را "منحصربه‌فرد" می‌خوانم. این خصیصه، سؤالاتی از قبیل موارد زیر را دربرمی‌گیرد:
- قهرمانان شما چه کسانی هستند و چه ویژگی‌هایی از آنان برای شما یک قهرمان ساخته است؟
- اگر قرار بود به‌جای یکی از حیوانات موجود در جنگل باشید، کدام‌یک را انتخاب می‌کردید؟
- اگر صفحه‌ای خالی از یک روزنامه در اختیار شما قرار می‌گرفت و شما مجبور بودید خودتان را در شش کلمه یا کمتر عرضه کنید، این آگهی را چگونه طرح می‌کردید؟
- اگر شما می‌توانستید سه نفر (در قید حیات یا فوت کرده) را برای ناهار دعوت کنید، چه کسانی را انتخاب می‌کردید و چرا؟
- اگر شما یک دوچرخه بودید، دوست داشتید به‌جای کدام قسمت آن قرار می‌گرفتید؟
- اگر شما دارای زمان و دارایی نامحدود بودید، چه‌کار می‌کردید؟
- رنگ مورد علاقه شما چیست و این رنگ چه نوع خصیصه‌هایی از شخصیت شما را منعکس می‌کند؟
- اگر شما در چرخ‌وفلک بودید، دوست داشتید چه نوع آهنگی را بخوانید؟
- اگر قرار بود زندگی شما یک قطعه تکراری از موسیقی را شامل شود، دوست داشتید چه نوع ملودیای باشد؟
تعدادی از مدیران استخدامی هستند که در مورد مزیت این نوع سؤالات اغراق می‌کنند. آنان ایمان دارند که جواب‌های متقاضیان، شناخت عمده‌ای را فراهم می‌کند. طرفداران این تکنیک ادعا دارند بوسیله پرسیدن این سؤالات می‌توانند به میزان خلاقیت شخص پی ببرند، میزان توانایی متقاضی برای تفکر را با تکیه‌بر خود درک کنند، توانایی او را در برخورد با ابهام اندازه‌گیری کنند و هم‌چنین مدیران را توانا می‌سازد تا مشخص کنند که متقاضی توانایی... را دارد.
مزیت مصاحبه‌های سنتی
یکی از مزیت‌های عمده مصاحبه سنتی این است که افراد آن را درک کرده و با آن احساس راحتی می‌کنند. بسیاری از متقاضیان از رفتن به مصاحبه نگران می‌شوند اما شکل مصاحبه سنتی- چون به‌عنوان یک رویکرد مصاحبه شناخته شده است- آنان را اغلب سریع‌تر از انواع دیگر مصاحبه در وضعیت آرامش قرار می‌دهد.
ثانیاً مصاحبه‌های سنتی در اغلب موقعیت‌ها این امکان را فراهم می‌آورند که در مدت‌زمان نسبتاً کوتاه بتوانیم تعداد سؤالات بیشتری را مطرح کنیم. بسیاری از سؤالات مصاحبه سنتی نیازمند جواب‌های کوتاه هستند (برای مثال؛ "نقاط قوت شما کدامند؟"). حتی در رابطه با سؤالاتی که نیازمند جواب‌های طولانی هستند، در اکثر موارد بیشتر از سی ثانیه طول نمی‌کشند.
نهایتاً، بعضی از سؤالات سنتی ممکن است این موارد را آشکار سازند: تناسب داشتن یا نداشتن متقاضی با یک سِمَت (برای مثال؛ شغل ایده آل شما چیست؟)، با مدیریت (برای مثال؛ با چه نوع کارفرمایی می‌خواهید کار کنید؟) یا با ساختار سازمانی (برای مثال؛ شما دوست دارید برای چه نوع سازمانی کار کنید؟).
تنها مزیت سؤالات مصاحبه "منحصربه‌فرد" این است که احتمالاً به شما کمک می‌کند تا بسنجید که آیا متقاضی توانایی حفظ وضعیت را به هنگام رویارویی با شرایط غیرمنتظره دارد و معین کنید که آیا او می‌تواند (نه میزان آن را) با تکیه‌بر خود در این شرایط فکر کند.
مشکل سؤالات "منحصربه‌فرد" چیست؟ واقعیت این است که این سؤالات حتی کوچک‌ترین چیزی در رابطه با توانایی متقاضی برای انجام شغل به ارمغان نمی‌آورند. هر بینشی که مصاحبه‌کننده از این نوع سؤالات بدست می‌آورد صرفاً از نوع ظن و گمان است. تاکنون هیچ نوع پژوهشی در مورد ارزش پیش‌بینی درست این نوع سؤالات انجام نشده است.
به‌علاوه، به هنگام استفاده از این سؤالات برای مصاحبه ممکن است یک متقاضی قوی و باصلاحیت بالا را رد کنید. فرض کنید تعداد نسبتاً زیادی از متقاضیان باصلاحیت بالا وجود دارند و از این موضع مورد سؤال قرار می‌گیرند که آیا آنان واقعاً می‌خواهند برای شرکتی کار کنند که رنگ مورد علاقه شخص را مبنای بخشی از تصمیم استخدامی قرار می‌دهد یا نه.
به‌راستی سؤالاتی را که مطرح کردم، پیچیده نبودند. واقعاً هر کدام از سؤالات مطرح‌شده در بالا برای مدت‌هاست که در طول مصاحبه از متقاضیان پرسیده می‌شود.
مشکل مصاحبه‌های سنتی چیست؟
اصلی‌ترین مشکل سؤالات این نوع مصاحبه این است که هر یک از آنها حقیقتاً تبدیل به کلیشه شدند. هزاران کتاب و وب‌سایت وجود دارند که جواب "صحیح" را برای متقاضیان راجع به "100 سؤال مصاحبه‌ای برتر" فراهم می‌آورند. متقاضیان خلاق واقعی، این کتاب‌ها را خواهند خرید و به وب‌سایت‌های طراحی‌شده برای مدیران جذب و استخدام سرکشی خواهند کرد. متقاضیان با توجه به منابع مدنظر پی خواهند برد"زمانی که از ایشان سؤال X پرسیده می‌شود، مصاحبه‌کننده به دنبال چیست ". ازاین‌رو، این اطلاعات آنان را توانا می‌سازد تا جواب‌های کامل خود را با هر یک از سؤالات شما به‌طور دقیق تنظیم کنند.
از اغلب مدیران استخدامی بپرسید که در مجموعه مصاحبه‌هایی که داشتند، کدام‌یک از متقاضیان برای یک جایگاه شغلی به‌طور صادقانه جواب داده است و احتمالاً از جواب آنان شگفت‌زده می‌شوید. دلیل اصلی این است که متمایز کردن متقاضیان از هم دیگر سخت است (سوای فن‌بیان متقاضیان). تقریباً هر متقاضی، جواب "صحیح" سؤالات را- با کلمات مخصوص به خود- به خاطر می‌سپارد. در نتیجه آنچه که باعث می‌شود یک فرد در سر خط متقاضیان قرار گیرد، احتمال کمتری دارد که تناسب این متقاضی را با شایستگی‌های مورد نیاز برای موفقیت در آن سِمَت نشان دهد و به‌احتمال‌زیاد نشان‌دهنده "نیروی غریزی" مدیران استخدامی است که اعتقاد دارند شخص موفق خواهد بود.
موضوع بالقوه نهایی در رابطه با مصاحبه‌های سنتی این است که همیشه سؤالات یکسانی از متقاضیان پرسیده نمی‌شود. این موضوع این نگرانی را به وجود می‌آورد که بسیاری از مصاحبه‌های سنتی چگونه به لحاظ قانونی قابل دفاع هستند، به‌ویژه زمانی که مصاحبه‌ها به‌طور کامل بدون ساختار بوده و مصاحبه‌کنندگان صرفاً تمایل به دنبال کردن جریان مربوط به هر مصاحبه و پیشینه هر یک از متقاضیان را دارند.