در برخی از مواقع، داوطلبان پاسخ کامل STAR (واژه STAR در ازای: موقعیت، وظیفه، اقدام و نتایج) را به سؤالات ارائه نمیکنند؛ در سایر مواقع نیز ممکن است شما بخواهید اطلاعات یا شفافسازی بیشتری را از پاسخ ارائه شده توسط داوطلب به دست بیاورید. دلایل متعددی وجود دارد که داوطلبان پاسخ STAR کامل را ارائه نکنند. برای مثال، ممکن است داوطلبان:
به علت ناآشنایی، با مصاحبه رفتاری/ شایستگیمحور راحت نباشند؛
تلاش کنند از برخی حوزهها یا مسائل اجتناب کنند؛
عادت به سخن گفتن در خصوص کلیات داشته باشند؛
به خاطر برخی دلایل خاص، به حرف زدن بیتمایل باشند؛
ذاتاً خجالتی باشند.
دلیلش هر چه که باشد، پرسیدنِ سؤالات اکتشافی و پیگیرانه به شما اجازه میدهد اطلاعات کافی را در خصوص هر شرایطی به دست آورده و شما را قادر میسازد تا ارزیابی دقیقی از سطح شایستگی داوطلب انجام دهید. سؤالات اکتشافی حداقل از چهار جنبه سودمند هستند:
1. سؤالات اکتشافی شما را قادر میسازد تا داوطلب را بر روی ارائه مثالهای واقعی متمرکز نمایید. ازآنجاییکه بسیاری از داوطلبان با CBBI آشنا نیستند، و/ یا با پاسخ به سؤالات CBBI راحت نیستند، تمایل دارند که به رفتارهای آسوده بازگردند: طوری به سؤالات پاسخ دهند که انگار شما یک سؤال موقعیتی از آنها پرسیدهاید (مثلاً: اگر...، شما چه میکردید؟). سؤالات اکتشافی میتواند داوطلب را به ارائه یک مثال بخصوص ترغیب کند. گفتگو در این حالت، میتواند چیزی مانند مورد زیر باشد:
مصاحبهگر: همه ما هرازگاهی ناچار به برخورد با مشتریان ناراحت بودیم. به من بگویید که سختترین مشتری خود را چگونه اداره کردید؟
داوطلب: موفقترین فرآیندی که من در اداره مشتریان سرسخت یافتم، اول این است که...
مصاحبهگر: حدوداً هر چند وقت به استفاده از این فرآیند نیاز پیدا می¬کنید؟"
داوطلب: حدوداً یکبار در هفته.
مصاحبهگر: در خصوص سختترین مشتری که در چند ماه اخیر با آن سروکار داشتید برایم توضیح دهید.
داوطلب: خوب، احتمالاً مرتبط میشود به تماسی که من از...
2. سؤالات اکتشافی، ابزاری را برای گردآوری اطلاعات تکمیلی یا شفافسازی در خصوص شرایط مرتبط با داوطلب در اختیار ما قرار میدهد. همه ما در گذشته در شرایطی قرار گرفتهایم که با دوستان خود در حال صحبت باشیم و داستانی را نقل میکنیم و برخی از جزئیات را فراموش میکنیم یا چنین میپنداریم که شنوندگان برخی چیزها را از قبل میدانند. همین اتفاق مشابه، در طول مصاحبه نیز رُخ میدهد. داوطلبان مضطرب هستند و گاهی اوقات ارائهی برخی از جزئیات را فراموش میکنند. در نتیجه، داستانی که شما در حال شنیدن آن هستید ناقص یا بیمعنا به نظر میرسد. سؤالات پیگیرانه کمک میکنند تا شکافهای موجود در داستان را پر کنید. برای مثال، شما به نام شخصی به اسم اَشلی اشاره کردید. این شخص چه ارتباطی با آن وضعیت دارد؟
3. زمانی که در خصوص صحّت و سقم داستان یک داوطلب نگرانید، سؤالات اکتشافی یا پیگیرانه سازگاریها و ناسازگاریها را آزمون خواهد کرد. اینگونه سؤالات به تعیین اینکه آیا حقیقتاً داوطلب رفتار مورد نظر را در شرایط بخصوص از خود بروز داده یا خیر، کمک خواهد نمود. بهعنوانمثال، داوطلب ممکن است در برابر یک سؤال، داستانی را شرح دهد و در آن بهطور مداوم از عباراتی مانند زیر استفاده نماید:
ابتدا، ما...
زمانی که فهمیدیم، ما...
بنابراین، ما ناچار به انجام اصلاحاتی شدیدم...
هدف ما در آن زمان این بود که...
اینگونه عبارات باید برای ما هشدارآمیز باشد: منظور از ما دقیقاً کیست؟ به چندین دلیل ممکن است داوطلب از واژه "ما" استفاده کند، از جمله به قصد:
نمایش تواضع بهوسیله عدم قبول انجام کل کار به تنهایی؛
اینکه حقیقتاً یک تلاش تیمی بوده و همگان در آن بهطور برابر مشارکت داشتند؛
طوری به نظر برسد که انگار او نقش بزرگتری از آنچه حقیقتاً بر عهده داشته، ایفا کرده است؛
تصاحب اعتبار انجام کاری که در حقیقت سایر افراد تیم آن را انجام دادهاند.
4. سؤالات اکتشافی شما را قادر میسازد تا شایستگیهایی که داشتنش خوب است است را نیز آشکار سازید. در برخی مواقع داوطلب در ارتباط با شرایطی ابراز نظری میکند که شما تمایل دارید آن را بیشتر مورد بررسی قرار دهید. اگرچه مورد یادشده ممکن است صرفاً بهطور غیرمستقیم به سؤالات شایستگی ارتباط یابد، ولی میتواند آشکار سازد که آیا داوطلب دارای یک شایستگیِ جانبی است که در صورت کسب امتیاز برابر، او را از سایر داوطلبان پیش بیندازد یا خیر.
فرض کند که جایگاه شغلی الف نیاز به شایستگی مدیریت تیمها دارد. زمانی که داوطلب به سؤالات رفتاری در این خصوص پاسخ می¬دهد، او به مسأله تنوع و عدم تجانس [در ارتباط با تیم] اشاره مینماید. شما نیز در سازمانی کار میکنید که به گوناگونی و تنوع بسیار بها داده و نیروی کار متنوعی دارد. سؤال اکتشافی شما در اینجا میتواند چیزی مثل این باشد: شما فرمودید زمانی که بهعنوان مسئول آن تیم پروژه انتخاب شدید، تنشهای اساسیای در آن وجود داشت که فکر کردید ممکن است به تنوع و گوناگونی گروه مرتبط باشد. به من بگویید که چطور به این نتیجه رسیدید و در آن خصوص چهکار کردید؟"
دلیل شما برای استفاده از سؤالات اکتشافی هرچه که باشد، به یاد داشته باشید که آن سؤالات باید غیرتهدیدی و بدون قضاوت باشند و باید صرفاً بهعنوان ابزاری برای آشکار کردن اطلاعاتی باشد که شما برای یک ارزیابی قابل اطمینان و معتبر از سطح شایستگی داوطلب بدان نیازمندید.
برخی از سؤالات اکتشافی و پیگیرانه به قرار زیر اند:
چه کسی... ؟
بهطور مشخص، شما چه کردید (نقش شما چه بود)؟
چه چیزی گفتید؟
چه گامهایی/ اقداماتی انجام دادید؟
شما گفتید... . مطمئن نیستم که دقیقاً متوجه منظورتان شده باشم. آیا ممکن است توضیح بیشتری در آن خصوص بدهید؟
بعدازآن چه اتفاقی افتاد؟
وظایف یا مسئولیتهای بخصوص شما چه بود؟
همکاری شما در ارتباط با آن وظیفه یا پروژه، بهطور بخصوص چه بود؟
شما چه گفتید؟
آن شخص دیگر چگونه پاسخ داد؟
او چگونه واکنش نشان داد؟
شما چگونه واکنش نشان دادید؟
زمانی که... چه احساسی کردید؟
نقش شما چه بود؟
شما درواقع چه کردید؟
شما درواقع چه گفتید؟
نتیجهاش چه بود؟
چه کسان دیگری دخیل بودند؟
چه نظرات دیگری را نیز در نظر گرفتید؟
بعد از... چه اتفاقی افتاد؟
چرا تصمیم گرفتید آن کار را انجام دهید؟
برهان و منطق شما در انجام آن چه بود؟
در خصوص تعامل خود با آن شخص بیشتر توضیح دهید.
قبل از... چه اتفاقی افتاد؟
چگونه با... مواجه شدید؟ (در ادامه: آیا اثربخش بود؟)
شما گفتید... . در آن خصوص بیشتر برایم توضیح دهید.
دقیقاً چگونه قادر بودید که... ؟
بعد از آنکه آن اتفاق افتاد، چه فکری کردید؟
زمانی که...، به چه میاندیشید؟
چگونه آن قضیه را اداره کردید؟
از کجا میدانستید که مشکلی وجود دارد؟
چرا آن اتفاق افتاد؟
واکنش شما چه بود؟
آن شخص دیگر چگونه پاسخ داد؟
فکر میکنید دیگران در خصوص کاری که کردید چه احساسی کردند؟
همه چیز در انتها چگونه به سرانجام رسید؟
نتیجه نهایی چه بود؟
از آن شرایط چه چیزی آموختید که از آن [درس آموختهشده] استفاده کردید؟
آیا چیز دیگری است که نیاز باشد من از آن شرایط بدانم؟
آیا شما از آن پیامد خشنود/ راضی بودید؟ چرا (چرا نه)؟
آرزو میکردید چهکاری را متفاوت انجام داده بودید؟
از آن چه چیزی آموختید؟
موانعی که با آن مواجه شدید چه بودند و چگونه بر آنها غلبه کردید؟
در آن زمان به چه چیزی فکر میکردید؟
چگونه برای انجام آن آماده شدید؟
میتوانید اندکی مشخصتر در خصوص... توضیح دهید؟
میتوانید در آن مورد یک مثال برایم بزنید؟
زمانی که شما...، چه چیزی در ذهنتان میگذشت؟
اگر میتوانستید آن را مجدداً انجام دهید، چهکار متفاوتی انجام میدادید و چرا؟
چندین مورد وجود دارد که در هنگام پرسیدن سؤالات اکتشافی باید در ذهن داشته باشید. اول، سؤالی نپرسید که جواب آن واضح است (وگرنه بهعنوان سؤالات احمقانه شناخته میشوند). بهعنوانمثال: حدس میزنم که گام بعدی شما X بوده باشد. آیا درست میگویم؟ تضمین میکنم که در 99 درصد مواقع حدستان درست بوده است. کمتر داوطلبی وجود دارد که پاسخ دهد: خیر، گام بعدی من Y بوده است.
دوم، از سؤالاتی که امکان دارد داوطلب را گمراه کند، فریب دهد یا به طریقی گیر بیندازد، اجتناب کنید. این مورد میتواند شامل القای انجام کاری باشد که شما آن را انجام نمیدادید. بهعنوانمثال: من گاهی اوقات فکر میکنم که آیا تنها راه مواجهه با یک مشتری [تلفنی] پرخاشگر، قطع کردن تماس است یا نه. آیا واقعاً شما فکر میکنید که مشتریای که بر سر شما فریاد میکشد، دقیقاً همان مشتری است که میخواهید آنقدر برای حفظ او تلاش صرف کنید؟
نهایتاً، یادآوری این نکته به خودمان هیچ ضررتی ندارد که هرگز نباید سؤال اکتشافی یا هرگونه سؤال دیگری را بپرسیم که چه از لحاظ قانونی و چه اخلاقی میتواند تبعیضآمیز محسوب شود. همچنین، در هیچ شرایطی، سؤالی را که کاملاً به شغل مرتبط نیست، مورد پرسش قرار ندهید. برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.
کتابهای مرتبط
سؤالات مصاحبه با تأثیر بالا (یافتن فرد مناسب برای هر شغل)
110,000 تومانوزن | 0.5 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
ویکتوریا ای. هوومایر |
نام مترجم |
دکتر میر علی سید نقوی, علی محبوب, کریم رحمتی |
شابک |
9786007127827 |
تعداد صفحه |
180 |
سال انتشار |
1398 |
نوبت چاپ |
دوم |
قطع کتاب |
رقعی |