بسیاری از مردم و حتی برخی از متفکران، دیپلماسی را همان سیاست خارجی میدانند و این دو واژه را مترادف یکدیگر به کار میبرند، ولی واقعیت این است که این دو دارای معانی کاملاً متفاوتی میباشند. سیاست خارجی عبارت است از: مجموعۀ اصول و اهدافی که هر دولت در رابطه با دولتهای دیگر در نظر میگیرد. بنابراین، سیاست خارجی توسط مفهوم منافع ملّی که براساس ارزیابی قدرت ملی و اهداف ملی است طراحی میشود. پس از طراحی، مرحلۀ اجرای سیاست خارجی است که تابعی است از متغیرهایی چون خطمشی کلان سیاست خارجی، ساختار تصمیمگیری، خصوصیات و توانایی مجریان، ویژگیهای تحولات مقطعی در داخل واحد سیاسی و نظام بینالمللی و همچنین عکسالعملهای محیط بیرونی. در اینجاست که دیپلماسی نقش رابط با سیاست خارجی را ایفا میکند و در زمرۀ ابزارهای اجرای سیاست خارجی قرار میگیرد. درحالیکه سیاست خارجی دربرگیرندۀ اهداف است، دیپلماسی ابزار و مکانیسمی برای دستیابی به آن است. دیپلماسی از کمهزینهترین ابزارهای سیاست خارجی است، درعینحال که میتواند مؤثرترین آنها نیز باشد.
در عرصۀ روابط بینالملل، دیپلماسی حلقۀ اتصال کشورها به یکدیگر است. دیپلماسی روابط میان کشورها را هدایت کرده و ارتباط میان دولتها را تسهیل مینماید. بهطور خلاصه، کاربرد دیپلماسی شامل موارد زیر است:
- مدیریت بحرانها؛
- حل مشکلات میان کشورها؛
- تسهیل ارتباطات؛
- مذاکرات ویژه؛
- مدیریت روابط عادی.
سعی دیپلماسی بر آن است تا در کلیۀ موارد فوق، حداکثر توافق را میان دولتها برقرار سازد. کشورهای مختلف برای نفوذ در طرف مقابل، جهت واداشتن آن به قبول سازش موردنظرشان، از ابزارهای متفاوتی استفاده میکنند که زمان، مکان و نحوۀ بهکارگیری این ابزارها به ظرافت دیپلماسی واحد سیاسی بستگی دارد.
ابزارهای نفوذ دیپلماسی عبارتند از:
- اقناع؛
- پیشنهاد پاداش؛
- تهدید به مجازات.
اقناع را میتوان مهمترین عامل نفوذ دیپلماسی دانست. صرفنظر از سایر تواناییهای واحد سیاسی، استدلال و اقناع میتواند برای همۀ کشورها کارساز باشد، خصوصاً کشورهای جهان سوم که نمیتوانند از ابزارهای دیگر بهرۀ چندانی ببرند.
دیپلماسی گردشگری و ضرورت توسعۀ ملی
میزان مبادلات پولی در صنعت گردشگری سالانه صدها میلیارد دلار است. پس کاهش میزان ورود گردشگران تبعات بسیاری داشته و علاوهبر از دست رفتن دهها میلیون دلاری که بهصورت ارز وارد کشور میشود، باعث از بین رفتن هزاران شغل مرتبط، خالی شدن هتلها، از رونق افتادن بسیاری از اماکن دیدنی، شرکتهای گردشگری، شرکتهای حمل و نقل، رستورانها و حتی افت دیپلماسی فعال در حوزۀ گردشگری که میتواند به روند توسعۀ ملی کمک کند، خواهد شد.
اصولاً دیپلماسی گردشگری خود نیازمند وجود برخی پیشزمینهها و زیرساختهاست که برای رسیدن به آن باید ابتدا این زمینهها را فراهم کرد و تدارک دید، همچون:
- داشتن یک برنامۀ کلان و بلندمدت، تعیین اولویتهای اصلی؛
- تعدیل قیمت هتلها و ساخت هتلهای جدید و توسعۀ دانش هتلداری؛
- توسعۀ شبکۀ حمل و نقل هوایی، ریلی و جادهای؛
- گسترش فرهنگ گردشگری به مناطق مختلف کشور؛ باید در نظر داشت که صنعت گردشگری نباید صرف دیدن مناطق باستانی و جاذبههای شهری و طبیعی شود؛
- حذف و اصلاح قوانین دستوپاگیر با تأکید بر لزوم تثبیت قوانین؛
- تعامل سازنده میان همۀ دستگاههای اجرایی و ذینفع در امر گردشگری (مثلاً در ایران، همکاری بین نهادهای نظارتی، انتظامی، قضایی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تا سطح استانها و شهرستانها)؛
- معرفی کامل و جامع جاذبههای کشور در یک برنامۀ بلندمدت؛
- توجه ویژه به آموزش گردشگری و گسترش آن در همۀ سطوح.
همزمان با فراهم شدن این زیرساختها، میبایست تلاش در حوزۀ دیپلماسی گردشگری نیز توسعه یابد و از ظرفیتهای جدیدی که به وجود آمده است، نهایت بهره را برد. اما دیپلماسی گردشگری چگونه میتواند به رشد این صنعت پردرآمد و اشتغالزا کمک کند؟
برخی از مواردی که میتواند یاریگر توسعۀ دیپلماسی گردشگری باشد را میتوان اینگونه برشمرد:
- تلاش دستگاه دیپلماسی برای آسان کردن ورود و خروج به کشور؛ با لغو، اصلاح و تصحیح قوانین دست و پاگیر ورود به کشور؛
- لزوم تعدیل برخی نگاههای امنیتی با افزایش دقت (بدون شک ورود جاسوسان و خرابکاران خارجی در پوشش گردشگر سبب حساسیت به این امر شده است؛ لذا به نظر میرسد نهادهای نظارتی و امنیتی میبایست با افزایش همکاری خود با ارگانهای ذیربط، ضمن کنترل و نظارت دقیق، زمینۀ ورود گردشگر به کشور را تسهیل کنند)؛
- ضرورت پیگیری لغو روادید با کشورهای مختلف؛ یکی از مسائلی که زمینۀ ورود گردشگر به هر کشوری را فراهم میکند، لغو تشریفات روادید میان کشورهاست. در این خصوص، بسیاری از کشورها با امضای موافقتنامۀ لغو روادید شرایط ورورد گردشگران را تسهیل میکنند؛ لذا وزارت امور خارجه باید با قدرت وارد شده و با همکاری نهادهای مربوط، بهخصوص نهادهای قانونگذار، برای رفع این مشکل اقدام کند؛
- تلاش برای تبلیغات و معرفی جاذبههای گردشگری و توانهای محیطی بهمنظور توسعۀ این صنعت در بازار رقابتی گردشگری. در این زمینه شبکههای تلویزیونی، ماهوارهای، مطبوعات دیداری و نوشتاری، کتابها، شرکت در نمایشگاهها و همایشهای مختلف و.... میتوانند ابزار مناسبی برای این امر باشند؛
- تقویت بنیانهای وزارت خارجه با بدنۀ آشنا به دیپلماسی گردشگری؛ به نظر میرسد لازم است در یک بخش کارشناسانی در حوزۀ دیپلماسی گردشگری برای تهیۀ دستور کار وزیر محترم در سفرهای خارجی و دیدار با مقامات کشورهای مختلف برای گسترش روابط گردشگری در این وزارتخانه در نظر گرفته شود؛
- لزوم توجه به سفارتخانهها برای توسعۀ بخش گردشگری؛ سفارتخانهها در کشورهای مختلف باید به بدنۀ کارشناسی قدرتمندی برای معرفی جاذبهها مجهز شوند؛
- توجه جدی به برخی الگوهای منطقهای و بینالمللی.
کتابهای مرتبط
درآمدی بر دیپلماسی گردشگری
125,000 تومانوزن | 0.5 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
دکتر ناصر رضایی، علیرضا حاجیمحمدی |
شابک |
9786007127780 |
تعداد صفحه |
197 |
سال انتشار |
1395 |
نوبت چاپ |
اول |
قطع کتاب |
رقعی |
نوع جلد |
شومیز |