حیات‌وحش، جزء جداناشدنی اکوسیستم

گردشگری حیات‌وحش یکی از بزرگ‌ترین اجزای گردشگری در مناطق طبیعی است و باید به‌طور مجزا به آن پرداخته. باوجود این، درنظرگرفتن جنبه‌های مهم حیات وحش درزمینۀ گردشگری ضروری است و باید تمام جوانب آن در نظر گرفته شود. حیات ‌وحش ازنظر وابستگی به شرایط غیرزنده و در ارتباط با علاقه گردشگران به حیات‌وحش بخشی از منظر اکولوژیکی هستند؛ بنابراین این مسئله که فعالیت‌های گردشگری چگونه موجبات آشفتگی‌های آن‌ها را فراهم می‌کند مسئله‌ای مهم و غیرقابل‌چشم‌پوشی است. در ادامه دسته‌های اصلی اختلالات حیات‌وحش و واکنش‌های زیست‌محیطی آن‌ها که جنبه‌های فیزیولوژیک دارند به عنوان مثال استرس، اختلال غذایی و اختلال در استراحت و اختلالات مراقبتی و تولیدمثل به صورت خلاصه بیان خواهد شد.
استرس- در بسیاری از گونه‌ها، اجتناب از انسان با رفتارهایی هشداردهنده و به دنبال آن فرار به‌سوی یک مأمن امن آغاز می‌شود. این پاسخ، رفتاری واضح به استرس ناشی از حضور انسان است. این واکنش‌ها غالباً با سایر واکنش‌های فیزیولوژیک نظیر تغییرات هورمونی، افزایش ضربان قلب، تند شدن تنفس، افزایش سطح قند خون و دمای بدن جانداران همراه است. اکسپوزیتو گرندو و همکاران (2020) اظهار داشتند که این واکنش‌ها هنگامی که حیوانات در حال لانه‌سازی و یا مراقبت از بچه خود هستند تشدید می‌شود. بعضی از گونه‌ها نظیر پرندگان این قدرت را دارند که با استفاده از پرواز به سرعت از مهلکه فرار کنند و تعدادی از جانوران نیز از استتار استفاده می‌کنند. این پاسخ‌های استرسی می‌توانند اثرات مخربی بر سلامت گونه‌های جانوری داشته باشند. به عنوان مثال پنگوئن‌های قطب جنوب در حضور گردشگران تمایلی به حرکت ندارند و آن‌هایی که در معرض مزاحمت‌های انسانی واقع می‌شوند دچار مشکلات گوارشی و افزایش دمای بدن خواهند شد که این مسئله زیست آن‌ها را با تهدید مواجه می‌کند (شکل 1-21).
اختلال غذایی- در بسیاری از مناطق که به جذب تعداد بالای گردشگر مبادرت می‌کنند عادات غذایی جانوران بومی دستخوش تغییراتی شده است که این مسئله می‌تواند عوارضی نظیر چاقی مفرط، پوسیدگی دندان، افزایش گونه‌های شکارچی و پیامدهای رفتاری را به دنبال داشته باشد. به عنوان مثال گونه ماکاک‌ها که از گونه‌های بومی جبل‌الطارق هستند به طور ذاتی پنجاه‌درصد از زمان خود را صرف جستجو برای غذا می‌کنند، اما همین گونه در برخورد با گردشگر و غذا گرفتن از او تنها هفت درصد از وقت خود را به دنبال غذا می‌گردد و همین مسئله عادات رفتاری آن‌ها را تغییر داده است و نسل‌های آینده چنین گونه‌هایی با مشکل پیدا کردن غذا مواجه خواهند شد. از سوی دیگر به دلیل رقابتی که میان اعضای یک گونه از جانوران برای به چنگ آوردن غذا از دست گردشگر وجود دارد ممکن است تعارضاتی میان آن‌ها به وجود آید، به عنوان مثال گونه میمون‌های مخملی در این رقابت به دعوا و چنگ انداختن و پاره کردن گوش یکدیگر اقدام کرده بودند. افزایش جمعیت گونه‌های فرصت‌طلب و درنده به دلیل تهیه مواد غذایی نیز می‌تواند اثرات نامطلوبی به همراه داشته باشد و تنوع گونه‌های جانوری را کاهش دهد (شکل 1-22).
اختلال در استراحت- گونه‌های حیوانی برای داشتن انرژی و محافظت از خود در برابر گونه‌های شکارچی نیاز به استراحت دارند. اما رفت‌وآمد گردشگران در محیط‌های طبیعی آن‌ها مشکلاتی در استراحت و اختلال آن را برای آن‌ها به وجود آورده است. به عنوان مثال سمورهای آبی پارک ملی مانو در پرو دائماً تحت تعقیب گردشگران قرار می‌گیرند و همین مسئله فرصت استراحت را از آن‌ها سلب کرده است. چنین اختلالی می‌تواند به ایجاد استرس، اختلال در فعالیت‌های غذایی و کاهش تنوع گونه‌ها در یک منطقه جغرافیایی خاص منجر شود.
اختلال مراقبتی و تولیدمثل- همان گونه که پیش‌ازاین نیز بحث شد، پایداری جمعیت و موفقیت در تولیدمثل یک گونه از جانوران به‌شدت تحت‌تأثیر شرایط محیطی و میزان استرس است. به عنوان مثال وید (2018) گزارش داده است که ماکاک‌های جبل‌الطارق به دلیل استفاده از غذاهای پرکالری‌ای که گردشگران به آن‌ها می‌دهند از فعالیت‌های طبیعی تولیدمثل خود بازمانده‌اند که این مسئله منجر به کاهش تعداد آن‌ها خواهد شد. مارشال و همکاران (2011) نیز در پژوهشی با استفاده از سیگنال‌های استرسی بصری مانند آسیب‌زدن به خود و سطح گلوکوکورتیکوئید مدفوع دریافتند که میمون‌ها در حضور گردشگران اضطراب بیشتری دارند و همین مسئله فرایندهای تولیدمثل آن‌ها را با اختلال مواجه کرده است. از سوی دیگر اختلال در فرایند مراقبت مادر از نوزادان و یادگیری آن‌ها از والدین نیز به دلیل حضور گردشگر در محیط طبیعی زندگی آن‌ها تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.