بریده‌های کتاب

ايران آغازگر روابط ديپلماتيک در جهان

در میان دوران هزارسالۀ پیش از میلاد مسیح، اقوام ایرانی‌زبان با دولت‏‌های مختلف تماس برقرار کردند و زندگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خاص خود را پدید آوردند. حکومت ایران در روزگار باستان با دولت‌های مصر، یونان و چین تماس برقرار کرد. راه‌های کاروان‌رویی که از امپراطوری چین به کرانه‌های دریای مدیترانه امتداد می‌یافت از همان دوران باستان از سرزمین اقوام آریایی عبور کرده و به همین سبب، نقش این اقوام در مبادلات بازرگانی و فرهنگی بین‌الملل بسیار بزرگ و قابل توجه بوده است.
ایرانیان در کاربرد دیپلماسی شیوۀ مخصوص و ابتکاری خود را داشته‌‏اند. در روزگاران کهن، چون فرمانروایان ایران به دیپلمات‌های خود چندان اعتمادی نداشتند، برای حل یک مسئله، سفیران متعدد را از راه‌های گوناگون مأمور می‌‏کردند تا آنان امکان سازش نیابند. حکمرانان ایران تنها آنگاه تصمیمی را در عرصۀ سیاست خارجی می‌گرفتند که دو سفیر گزارشی یکسان می‌دادند. نامزدهای چنین مأموریت‏‌هایی در معرض آزمایش طولانی قرار داشتند و فقط پس از آنکه جاسوسان به‌گونه‌‏ای محرمانه، شرافت و عزت نفس آنان را گواهی و تأیید می‌کردند، مأموریت‏‌های مهم به ایشان داده می‌شد.
بسیاری از صاحب‌نظران علوم سیاسی و تاریخ‌نگاران برجسته بر این اعتقادند که چارچوب روابط سیاسی تمدن‌های بزرگ باختر و خاور زمین از تجربیات دیپلمات‏‌ها و فرستادگان سیاسی ایرانی گرفته و تدوین شده است.
صرف‌نظر از اعزام فرستادگان سیاسی به سرزمین‌های دیگر در هزار سال پیش از میلاد و در طول دوران مادها و هخامنشیان، نخستین هیئت دیپلماتیک که به‌شیوۀ امروزی به سفارتخانه‌ای مستقر در کشور دیگر فرستاده شد از سوی دربار ایران به امپراتوری‌های روم خاوری و چین در قرن ششم پس از میلاد مسیح (ع) بود.
در نهم اکتبر سال 516، نخستین سفیر دائمی ایران در چین که با 90 تن همراهان خود وارد پایتخت این کشور «لوایانگ» شده بود، طی تشریفات مفصلی نامۀ خود را به «وودی» امپراتور تسلیم و همراهانش را معرفی کرد. در میان همراهان سفیر یک موبد زرتشتی، 21 نظامی، سه دیپترتار (دفتردار یا منشی)، چهار برگردان، دو معمار و... دیده می‌شدند.
این نخستین بار بود که ایران با یک هیئت دیپلماتیک، روحانی به یک کشور بیگانه گسیل می‌داشت، زیرا دولت وقت ایران درصدد تحمیل دین ایرانیان به ملل دیگر نبود. سفیر ایران به امپراتور چین توضیح داد که معماران برای ساختن ساختمان سفارتخانه و نظامیان برای محافظت از جان هیئت دیپلماتیک و موبد نیز برای اجرای آیین‌های دینی برای اعضای هیئت با او آمده‌اند و افزود ازآنجاکه سفارتخانه قلمرو ایران به شمار خواهد آمد، ما نمی‌توانیم نگهبانی از آن را به بیگانه بسپاریم.
سفیر ایران به امپراتور چین گفت که پس از قسطنطنیه (پایتخت روم خاوری)، این دومین هیئت مستقر دیپلماتیک ایران در یک کشور خارجی خواهد بود و افزود که از زمان قباد ساسانی، بودائیان در ایران خاوری (افغانستان امروز) آزادی مذهبی به دست آورده‌اند، زیرا که همسر قباد، دختر رئیس هون‌ها، آئین بودایی داشت.
«دواگرالینک» همسر امپراتور و قائم مقام او که در مراسم حضور داشت، ابراز تمایل به بحث و گفتگو با موبد کرد. نوشته‌های دیگر حکایت دارد که همسر امپراتور پس از چند جلسه بحث با موبد اعزامی، با اینکه شاخه‌ای از بودائیسم موسوم به «ماهایانا» در پایتخت چین پیروان فراوان داشت، شیفتۀ آئین زرتشت شد و موبد اجازۀ ترویج آن را در چین و ایجاد معبد و آتشکده یافت و ظرف 15 سال، چهار آتشکده در چین ساخته شد. ساختمان سفارت نیز طی سه سال به پایان رسید. رفتار دوستانۀ چینی‏‌ها با ایرانی‌‏ها سبب شد که در سدۀ بعد، گروهی از ایرانی‌ها به چین مهاجرت کنند.
یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی ایران، پس از عقب‌نشینی دربرابر اعراب مسلمان و استقرار در خراسان، از امپراتور چین استمداد کرد که پاسخی نگرفت. باوجود این، فیروز، پسر یزدگرد سوم، به چین رفت تا شاید با جمع‌آوری نیرو از پیشروی اعراب در خاور ایران جلوگیری کند که موفق نشد و با دست خالی به ایران خاوری بازگشت.
پس از ایران و آسیا، در اروپا برای نخستین بار، اعزام هیئت دیپلماتیک به روش امروزی از جانب دوک میلان به دربار «کسمودومدیجی» در سال 1450 صورت گرفت. هنگامی که اسپانیا، فرانسه، بریتانیا و جمهوری ایتالیا (ازجمله جمهوری‏‌های ونیز و جنوا) هرکدام برای دستیابی به امتیازهای بیشتر با هم رقابت داشتند، ضرورت اعزام سفرا و هیئت‌های دیپلماتیک برای حفظ منافع و ایجاد رابطۀ دائم با یکدیگر را احساس کردند.

کتاب‌های مرتبط

درآمدی بر دیپلماسی گردشگری

125,000 تومان
وزن 0.5 کیلوگرم
نام مولف

دکتر ناصر رضایی، علیرضا حاجی‌محمدی

شابک

9786007127780

تعداد صفحه

197

سال انتشار

1395

نوبت چاپ

اول

قطع کتاب

رقعی

نوع جلد

شومیز

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *