هر جامعهای باید گامهای کوچک عملی در راه پیشرفت بردارد، اما برای همۀ جوامع دشوار خواهد بود که چنین گامهایی را بردارند، زیرا هر گامِ جدید درواقع تجربهای جدید برای جامعۀ محلی است. این دشواریها، چه برای جوامعی که ازنظر جغرافیایی پراکندهاند و چه جوامعی که ازنظر جغرافیایی به هم نزدیکاند، همواره وجود خواهد داشت. حتی اگر جامعۀ محلی از خارج کمک دریافت کند، بازهم چنین مشکلی وجود خواهد داشت، زیرا کمک خارجی در این زمینه تجربه کسب خواهد کرد، اما جامعۀ محلی (درصورت عدم مشارکت فعال) از آن تجربه بیبهره خواهد بود.
یکی از دشواریهای کنونی برای همۀ جوامع این است که محیطی که اکنون در آن شرکتهای محلی به فعالیت میپردازند بسیار آشفتهتر از گذشتهای نهچنداندور است. یکی از مزایای این آشفتگی بیشتر این است که در این بحبوحه، احتمال افزایش فرصتها نیز وجود دارد. بااینحال، اگر یک سازمان، ازنظر سازمانی، برای بهره بردن از چنین فرصتهایی آماده نباشد، این فرصتها برای ارتقای رفاهِ محلی چندان به کار نخواهد آمد.
در این بخش، توصیههای عملی زیر برای ظرفیتسازی اجتماعی محلی ارائه شده است:
• درک روابط موجود میان افراد در یک گروه کوچک
رفتار گروههای کوچک امروزه بهخوبی درک میشود. آگاهی از این درک به افراد، برای مدیریتِ گروه خود، کمک میکند. مدیریت یک گروه کوچک در طیفی که مدیریت با یک فرد مشخص و صاحب قدرت باشد یا اینکه تقسیم کاملِ مسئولیت میان همۀ اعضا صورت بپذیرد تعریف میشود. سطح اصلی ادراک و آگاهی، درقالب مراحلی است که گروهها باید طی کنند، مانند مرحلۀ شکلگیری، مرحلۀ تنش و... . سطوحِ بالاتر ادراک به گروه (رهبر گروه) کمک میکند تا دشواریهایی را که در گروههای کوچک وجود دارد مدیریت کند، نقاط ضعف را مرتفع سازد و به سطوح بالاتری از بهرهوری، که در گروههای کوچک میتوان به آن دست یافت، رسید. یکی از نتایج این سطح از ادراک این است که گروه قادر خواهد بود درزمینۀ توسعۀ خود و همچنین طراحی فرایندِ یادگیری خود پژوهشِ عملیاتی انجام دهد.
• توجه به حفاظت از گروه
تشکیل یک گروه کوچک برای دستیابی به هدفی فرضی، کار نسبتاً سادهای است. همچنین درک پویاییهای گروه، بهمنظور کمک به مدیریت یک گروه، نیز نسبتاً ساده است؛ بااینحال، حفظِ گروه غالباً مورد غفلت واقع شده یا در نظر گرفته نمیشود. فعالیتها برای حفظ گروه رسمی است، مثلاً جلسهای تمرینی که با حضور فرد خارجی برگزار میشود. ازسویدیگر، ممکن است این فعالیتها غیررسمی باشد و رهبر گروه آنها را در فعالیتهای عادی گروه بگنجاند. وظیفۀ حفاظت دائمی از گروه، نهتنها برای رهبر گروه، بلکه در بسیاری از موارد، برای تکتک اعضای گروه تمرین خوبی است. یک گروه کوچک که بهخوبی کار میکند در کوتاهمدت، بدونِ انجام فعالیتهای رسمی درخصوص حفظ گروه، به حیاتِ خود ادامه میدهد، اما در میانمدت، فقدان فعالیتهایی برای حفظ گروه، احتمالاً به ایجاد رفتارهای ناهنجار درمیان برخی از اعضای گروه منجر میشود، که در مرحلۀ «تنش» (مرحلۀ دوم حیات گروه) میان روابط گروههای کوچک قابل مشاهده است.
• حفظ شبکۀ ارتباطی (داخلی)
بسیاری از گروههای کوچک نیازمند شبکهای ارتباطیاند. شکل شبکۀ ارتباطی که برای یک گروهِ کوچک فرضی، مناسبترین شبکه به شمار میرود ممکن است بهاندازۀ تعداد خودِ این گروههای کوچک، متنوع باشد. ازیکسو، ممکن است بسیار مرکزگرا و در دستانِ یک فرد باشد، ازسویدیگر ممکن است بسیار متنوع باشد و هر عضو برای مقصدهای گوناگون با سایر افراد ارتباط برقرار کند، اما نکتۀ بسیار مهم این است که شبکۀ ارتباطات بهخوبی عمل میکند، زیرا درغیراینصورت، باعث ایجاد نوعی از رفتار در برخی از اعضای گروه میشود که در مرحلۀ تنش درمیان روابط میان اعضای گروه قابل مشاهده است.
• مدیریت شبکۀ ارتباطات خارجی
ایجاد و حفظ شبکۀ ارتباطی درمیان همۀ اعضای یک گروه کوچک کار نسبتاً سادهای است. یکی از اقدامات برای بسط شبکۀ روابط داخلی، آغاز کردن، توسعه دادن و حفظ روابط با افراد و شبکههایی است که در فعالیتهای اصلی یک گروه کوچک دخیل نیستند. ارتباط خارجی معمولاً برای یک یا چند عضو گروه بسیار زمانبر است. این نیاز به زمان، تاحدزیادی بهدلیل اضافهبار اطلاعاتی ایجاد میشود که در داخل و خارج از گروه وجود خواهد داشت. بهاحتمال بسیار زیاد، حجم عظیمی از اطلاعاتِ خارجی وجود دارد که تاحدودی به فعالیتهای اصلی یک گروه کوچک مربوط میشوند، اما بهراحتی میتوانند توانایی گروه را در اثر پردازش این اطلاعات و همچنین انرژی آن را برای تمرکز بر فعالیتهای اصلی تحلیل دهند. بااینحال، معمولاً مزایای بالقوۀ زیادی درقالب دسترسی به ایدهها و تجربیاتِ جدید در حفظِ یک شبکۀ ارتباطی خارجی وجود دارد.
• استفاده از آنچه ازقبل در محل موجود است
ظرفیتسازی جامعۀ محلی حداقل به دسترسی به منابع محلی نیاز دارد. دسترسی به برخی از منابع محلی آسان، و به برخی دیگر دشوارتر خواهد بود. یکی از راههای دسترسی به منابع، برای ساکنان محلی علاقهمند به ظرفیتسازی اجتماعی، استفاده از گروهها یا سازمانهای محلی موجود است. دو منبعی که هم گروههای محلی و هم سازمانهای محلی از آنها برخوردارند و ممکن است دیگران از آن بیبهره باشند، عبارت است از: 1- پایگاهی برای اجرای اقدامات و توسعه؛ 2- افرادی که دارای تجربۀ کار در یک گروه یا سازمان هستند.
• یادگیری ازطریق انجام دادن
یادگیری مطالبی درزمینۀ ظرفیتسازی اجتماعی در سطح محلی معمولاً تاحدزیادی ازطریق انجام کارها صورت میگیرد، نه صرفاً توسط یادگیری قبلاز آنکه شما کاری در جامعه انجام دهید. دو مزیت مهم یادگیری ازطریق انجام کارها عبارتاند از: اول، داشتن فرایندی برای پذیرش و ارزیابی ایدههای خوب، کوچک و جدید؛ و دوم، داشتن فرایندی برای تفکر منظم دربارۀ این موضوع که چگونه میتوان در دفعۀ بعد، کار را بهتر انجام داد.
• تفکر
تفکر راهی بسیار مفید برای کمک به گروه، برای دستیابی به اهداف میانمدت است. تفکر بخشی مهم در بهبود ظرفیتسازی اجتماعی است، زیرا مهارتهای تفکر معمولاً پایه و اساس بیشتر محرکهای دیگر درزمینۀ ظرفیتسازی اجتماعی است و شالودۀ آن را تشکیل میدهد. تفکر مهم است، زیرا به گروهها و اعضای آن کمک میکند تا راههایی را که ازطریق آن کارها در دفعات بعدی بهترازقبل انجام میشوند بررسی کنند. تفکر راهی مهم برای کمک به افزایش یادگیری محلی است.
• ارتباط با توسعۀ گردشگری محلی
ظرفیتسازی اجتماعی برای توسعۀ گردشگری غالباً با پیشرفتِ محلی ارتباط تنگاتنگ دارد، یعنی درهرزمان یک گامِ محلی باید برداشته شود. بااینحال، این نکته حائز اهمیت است که گهگاه منافع خارجی بزرگ میتواند در جامعۀ محلی وجود داشته باشد و در برخی از موارد هم این موضوع صدق میکند، اما مزایای این سرمایهگذاری خارجی در بسیاری از موارد، به طرفهای خارجی میرسد.
چالش اصلی در ظرفیتسازی اجتماعی بهمنظور بهبود فرایندِ توسعۀ گردشگری محلی، در حفظِ حجم و سرعت گامهای محلی ِ برداشتهشده برای پیشرفت گردشگری است، بهگونهای که سرعتِ آنها با سرعتِ ایجاد ظرفیت اجتماعی موردنیاز یکسان باشد. از یکسو، پروژهها باید بهاندازۀ کافی کوچک باشند تا بتوان آنها را با ظرفیتِ اجتماعی موجود اجرا کرد، ازسویدیگر، باید بهاندازۀ کافی بزرگ انتخاب شوند تا بتوانند از اقدامات برنامهریزیشده برای اجرا، بهمنظور ارتقای ظرفیت اجتماعی، پشتیبانی کنند. دامنۀ وسیعِ تفاوتها در سطحِ کنونی ظرفیتِ اجتماعی محلی تاحدزیادی اندازۀ مناسبِ یک پروژه را تعیین خواهد کرد. چالش کنونی پیش روی گردشگری این است که با در نظر گرفتنِ سطح کنونی ظرفیت اجتماعی هر جامعه، چگونه میتوان اندازۀ مناسب پروژه برای آن را تعیین کرد.
کتابهای مرتبط
ظرفیتسازی جوامع محلی برای توسعۀ گردشگری
185,000 تومانوزن | 1 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
جیانا ماسکاردو |
نام مترجم |
تقی اکبرپور, دکتر حمید ضرغام بروجنی |
شابک |
9786008731405 |
تعداد صفحه |
304 |
سال انتشار |
1397 |
نوبت چاپ |
اول |
قطع کتاب |
وزیری |
نوع جلد |
شومیز |