مدیریت ژئوتوریسم

دامنة فعاليت ژئوتوريسم

عدم اجماع درخصوص تعريف ژتوتوريسم باعث آميختگي دامنة فعاليت‌هاي ژئوتوريسم با ساير شكل‌هاي گردشگري نظير گردشگري پايدار يا اكوتوريسم شده است. ژئوتوريسم را مي‌توان با گردشگري طبيعي و فرهنگي مرتبط دانست. درواقع ژئوتوريسم شكل خاصي از گردشگري است كه در آن توجه بر روي ژئوسايت‌ها متمركز است. بر طبق اين چارچوب، دامنة ژئوتوريسم تا حدي روشن و محدود است. از يك سو، سيماهاي زمين‌شناختي و ژئومورفيك مباني ژئوتوريسم را شكل داده و از اهميت زيرساخت، روساخت، تفسير، برنامه‌ريزي و مديريت غفلت نمي‌شود زيرا ژئوتوريسم تنها يك پديدة زمين‌شناختي نيست، بلكه با خدمات و امكانات گردشگري، مديريت گردشگري، جاذبه‌هاي زمين‌شناختي، تفسيرهاي حياتي و كارآمد، برنامه‌ريزي انعطاف‌پذير و مجموعه فعاليت‌هاي جالب همراه است. از سوي ديگر، ژئوتوريسم چتري جامع و متمايز براي تمامي فعاليت‌ها و فرايندهاي رخ‌دهنده در ژئوسايت‌ها نيز هست.

ژئوتوريسم همپوشاني‌هايي با اكوتوريسم، گردشگري پايدار و گردشگري جايگزينداشته و به‌طور بالقوه همپوشاني زيادي با سفرهاي آموزشي، گردشگري مبتني بر محيط زيست و طبيعت و گردشگري ميراث دارد. علاوه‌بر اين، بسياري از جاذبه‌هايطبيعيگردشگريدرجهاناساساًدارايسيماهاي زمين‌شناختي هستند.

باوجود شباهت بين ويژگي‌هاي اكوتوريسم و ژئوتوريسم، دو تفاوت آشكار بين اين دو وجود دارد.نخست اينكه ژئوتوريسم عمدتاً روي جنبه‌هاي زمين‌شناختي و ژئومورفيك زمين و سازندهاي آنها متمركز است، درحالي‌كه اكوتوريسم بر روي ويژگي‌هاي عمدة موجودات زنده محيط زيست مانند دسته‌هاي مختلف گياهان و جانوران تمركز دارد. دوم اينكه ژئوتوريسم و اكوتوريسم تفاوت عمده‌اي ازنظر محل وقوع دارند. درحالي‌كه اكوتوريسم معمولاْ در «مناطق طبيعي» رخ مي‌دهد، فعاليت‌هاي ژئوتوريسم مي‌توانند در هر محيط داراي سيماهاي زمين‌شناختي و ژئومورفيك رخ دهند. بنابراين، ژئوتوريسم مي‌تواند در مناطق طبيعي يا مصنوعي (انسان‌ساخت) رخ دهد.

اهميت و مزيت‌هاي ژئوتويسم

ژئوتوريسم از مجموعه عناصري تشكيل شده است كه مفهوم گردشگري پايدار را متجلي مي‌كند. ژئوتوريسم متعهد به افزايش اقتصاد محلي است و تأثيرات منفي زيست‌محيطي و اقتصاد محلي را كاهش مي‌دهد، مفهوم پايداري به‌معني توانايي در حفظ منابع موجود و البته عدم تخريب آن است. اين منابع شامل منابع زيست‌محيطي، منابع انساني، منابع فرهنگي و بسياري از منابع ديگر است. حفظ منابع درواقع هديه‌اي از نسل ما به نسل‌هاي آينده است. به‌عنوان يك گردشگر، هر فرد توانايي حفظ يك مكان حتي در حين بازديد آن را دارد، که ضمن ورود و انجام فعاليت‌هايي درون مناطق و انتخاب كالاهايي جهت خريد، تأثير مطلوبي بر اقتصاد محلي خواهد گذاشت. ژئوتوريسم از مقاصد محافظت مي‌كند و فشارها و تأثيرات توسعه را كاهش مي‌دهد. هوشياري زيست‌محيطي مسافران، در كاهش اتلافات مصرف انرژي و منابع اثرگذار است.

ارزش‌هاي ژئوتوريسم، بيشتر كيفي هستند. موفقيت مقاصد از طريق شمارش تعداد بازديدكنندگان صورت نمي‌پذيرد بلكه از طريق ميزان اقامت آن‌ها و روش‌هاي هزينه‌كرد آنها صورت مي‌گيرد و همچنين كيفيت تجارب آن‌ها نيز ازجمله ارزش‌هاي اين نوع گردشگري محسوب مي_‌شود.

ژئوتوريسم جامعه را نيز شامل مي‌شود. ژئوتوريسم با حضور در جامعه و افزايش آگاهي هر دو طيف بازديدكننده و مهمانان نقش خود را ايفا مي‌كند، ميزبانان و مردم بومي از طريق آموزش ارزش خود را يافته و به اين نتيجه مي‌رسند كه حفظ آن‌ها مي‌تواند براي خارجيان جذاب باشد و اين مسئله غرور مردم محلي را افزايش داده و موجب مي‌شود تا آن‌ها به نشان دادن منطقة خود ترغيب شوند. توسعة ژئوتوريسم موجب استخدام كارگران منطقه و بومي و همچنين استفاده از خدمات، محصولات، و عرضه‌هايي محلي می‌شود. وقتي اعضای جامعه به اين درك از منافع ژئوتوريسم برسند، به نظارت بر مقصد خود آگاه مي‌شوند.

بازديدكنندگان در ژئوتوريسم، دانش جديدي را به خانه مي‌آورند. داستان‌هاي آن‌ها، دوستان و خويشاوندان را در كسب تجربه‌اي مشابه آن‌ها ترغيب مي‌كند. كه اين امر در آينده تجارتي براي منطقة موردنظر محسوب مي‌شود.