ویژگی‌های شخصیتی راهنما‌

گاه بهترین تعریف را باید از زبان مصرف‌كنندگان شنید. فراموش نكنیم راهنما عرضه‌كننده خدماتی است كه مصرف‌كننده آن مسافر است. این خدمات در لحظه ایجاد و در لحظه مصرف می‌شوند و درصورت نارضایتی مسافر از كیفیت خدمات راهنما، گاه جبران آن سخت و حتی امكان‌ناپذیر است. بنابراین، در كار راهنما تماس مداوم با مسافر دارای اهمیت بسیاری است. عموم مسافران تصویر نسبتاً روشنی از راهنمای ایده‌آل دارند. گابریل چریم، مفسر دانشگاه میشیگان، معتقد است كه: طبعی انعطاف‌پذیر و اجتماعی دارای اهمیت بالایی است. تصور او از راهنما این است كه راهنما باید فردی آگاه، مسلط و جذاب باشد كه تخیلات و احساسات بیننده را جذب و جلب خود می‌كند. جذابیت شخصیت راهنما باید به‌گونه‌ای باشد كه این حس را در بیننده برانگیزد: من می‌خواهم در كنار او باشم.
راهنمای حرفه‌ای كسی است كه ویژگی‌های شخصیتی خاصی داشته باشد. درعین‌حال، ممكن است راهنما در برخی از این خصوصیات ضعیف‌تر از بقیه باشد اما باید تلاش كند كه در عین حفظ نقاط قوت خود، نقاط ضعف را برطرف كند؛ زیرا قدرت زنجیر به‌اندازه نیروی ضعیف‌ترین حلقه آن است. راهنما می‌تواند تور را به تجربه‌ای ایده‌آل یا افتضاح تبدیل كند.

اشتیاق

یكی از مهم‌ترین خصوصیات راهنما اشتیاق است‌‌. این اشتیاق باید هم شامل موضوع فعالیت راهنما و هم مسافران باشد. اشتیاق به موضوع موجب می‌شود كه راهنما همواره درپی كسب اطلاعات بیشتر باشد و از طرفی هرچه درباره چیزی بیشتر بدانیم، به آن مشتاق‌تر می‌شویم‌‌. اشتیاق به‌سادگی به دست نمی‌آید و یادگرفتنی نیز نیست‌‌، اما برخی معتقدند كه می‌توان با كسب معلومات بیشتر به موضوعات علاقه‌مند شد. هرچه بیشتر بدانید، مؤثرتر صحبت می‌كنید و به همین دلیل، خستگی مسافران كمتر می‌شود‌‌. اشتیاق به مسافران به‌معنی علاقه به برقراری ارتباط و سخاوتمندی در دادن اطلاعات و خدمات‌رسانی به مسافر است.

طبیعت برون‌گرا و مهربان

با توجه به این‌كه راهنمایان همواره درحال استقبال‌‌، ملاقات و خدمت به دیگران هستند‌‌ و بسیاری از راهنمایان این كار را ویژگی جذاب كار خود می‌بینند‌‌، ضروری است كه خوش‌رو‌‌، خوش‌خلق و راحت باشند و با احترام و مهربانی با دیگران برخورد كنند‌، و این روحیه را در موقعیت‌های گوناگون و با افراد متفاوت حفظ كنند. بسیاری معتقدند افراد به‌شدت درون‌گرا و منزوی نباید در صنعت گردشگری كار كنند اما برخی دیگر معتقدند كه افراد كم‌رو اغلب زمانی كه درمقابل جمع قرار می‌گیرند‌‌، جان می‌گیرند‌‌. بسیاری از راهنمایان موفق احساس می‌كنند كه درون‌گرا هستند و برخی از راهنمایان برجسته می‌گویند كه روبه‌رو شدن با مردم‌‌ چالشی پایان‌ناپذیر است‌‌. طبع و نهاد راهنما - هرچه هست‌‌- باید توانایی ایجاد صمیمیت و آغاز كردن صحبت با دیگران را داشته باشد و دیگران را نیز به این امر تشویق و ترغیب كند.

ابتكار عمل

یكی از شاخص‌های مهم راهنمای حرفه‌ای‌‌ اعتقاد به توانایی خود در تأثیرگذاری، تغییر وضعیت و ایجاد رضایت خاطر در افراد گروه است‌‌. به همین منظور، مسئولیت‌هایی را برای ایجاد تغییر برعهده می‌گیرد‌‌. چنین باوری اغلب با تعهد برای یافتن راه‌حل مناسب و معقول برای مشكلات سفر و حس خوش‌بینی همراه خواهد بود‌‌. این ابتكار عمل، كه در تضاد با عكس‌العمل است‌‌، برای موفقیت شخص راهنما حیاتی است. به‌عبارتی، راهنما باید كنشگر باشد نه كسی كه واكنش نشان می‌دهد.
ازآنجا‌كه راهنمایان اغلب درگیر موقعیت‌های ‌پیش‌بینی‌ناپذیر، سخت و هیجان‌انگیز می‌شوند و لازم است كه برای آن‌ها راه‌حل‌های سریع و معقول بیابند، ابتكار عمل اهمیت می‌یابد. ابتكار عمل توانایی حل مسئله است نه موضع‌گیری درمقابل آن‌‌. مطالعه و بالا رفتن تجربه، مشورت با همكاران (حتی پس از پایان تور) می‌تواند در این زمینه یاری رساند‌‌. می‌توان گفت ابتكار عمل یعنی بهترین استفاده از بدترین شرایط‌.
گاهی راه‌حل‌ها بسیار ساده‌اند، درعین‌حال كه باید بدانید كه ساده‌ترین راه‌حل‌ها همیشه بهترین نیستند. چنانچه بحرانی در تور اتفاق بیفتد، نیاز است پس از یافتن راه‌حل، مشكل و راه‌حل پیشنهادی را به پشتیبان خود در دفتر تورگردان اطلاع دهید.

حساسیت

واژه حساسیت دامنه وسیعی از سطح درك و فهم اشخاص را در بر می‌گیرد‌‌. علاوه‌بر علاقه به مردم و انجام‌وظیفه، راهنمایان موفق دارای شخصیت دلسوز‌‌، شایسته ‌احترام، كاردان و هوشیارند و به نیاز دیگران و درك نظر آنان حساس‌اند. آنان باید به اتفاقاتی چون جراحت‌ها، بیماری‌ها، ناتوانی‌ها و برخوردهای بین مسافران عادت كرده و به آنان اهمیت دهند. مردم ممكن است بسیاری از كمبودهای راهنما را ببخشند، حتی كمبودهای اطلاعاتی و دانشی، اما راهنمایی را كه اهمیتی به مسافران نمی‌دهد نخواهند بخشید.‌‌

انعطاف‌پذیری

اگر توری حتی با بهترین برنامه‌ریزی به‌خوبی پیش نرود‌‌، انعطاف‌پذیری و صبر آن را جبران می‌كند‌‌. البته هیچ توری نیست كه مطابق با پیش‌بینی‌ها پیش رود. مهمانان، شرایط آب‌وهوایی، خدمات و اتفاق‌های پیرامون همواره ‌پیش‌بینی‌ناپذیرند. پس منعطف بودن یكی از ویژگی‌های مهم راهنماست.

اصالت

تظاهر‌‌، نداشتن صداقت و رفتار تصنعی از معدود ویژگی‌های ناپسند راهنماست كه سریع‌تر از هرچیز دیگر اشخاص را رنجانده یا می‌رماند. اكثر مردم به‌طور غریزی به‌سوی افرادی كشیده می‌شوند یا به كسانی اعتماد می‌كنند كه اصیل بوده و دارای ظاهری صادق‌‌، رفتاری طبیعی و خوش‌رو باشند. راهنما باید درخور‌اعتماد باشد.

شوخ‌طبعی

شوخ‌طبعی موجب نزدیكی مردم به یكدیگر و ایجاد شرایطی راحت و صمیمی برای آنان می‌شود و به‌جای فضایی ناخوشایند و پراضطراب، كمك زیادی به ایجاد جوی آرام‌‌، جالب و دوست‌داشتنی می‌كند. ازآنجاكه اكثر مردم خندیدن را دوست دارند‌‌، اكثر اوقات از راهنمایان شوخ‌طبع‌ تقدیر كرده و به سخنان نغز و شیرین او توجه می‌كنند‌‌. در استفاده از شوخ‌طبعی، شخص راهنما باید بسیار مراقب و هوشیار باشد؛ برای ‌مثال، لطیفه‌ای تعریف نكند كه عده‌ای را بخنداند و باعث رنجش گروه دیگری بشود‌‌، مهم‌ترین اصلی كه هر راهنمای حرفه‌ای باید بداند این است كه:
با هم بخندیم‌‌، نه به هم.
بااین‌حال، بدانید كسی شما را بر مبنای شوخ‌طبعی‌تان نخواهد سنجید. هیچ صحنه‌ای رقت‌انگیزتر از این نیست كه راهنمایی را ببینید كه جدی و دوست‌داشتنی است اما به‌شدت تلاش می‌كند شوخ‌طبع باشد. پس خودتان باشید.

قاطعیت‌

شخص راهنما باید به‌اندازه كافی آگاه‌‌، مطمئن و مسلط بر این حرفه باشد كه بتواند سریع تصمیم بگیرد‌‌. گاه مواردی اضطراری پیش می‌آید كه باید تصمیماتی چابك اتخاذ شود كه ممكن است منجر به ‌صرف هزینه‌ای از سوی شركت یا تغییر قسمتی از برنامه سفر شود‌‌. هرچند كه مشورت و پرسیدن نظر دیگران در بسیاری از موارد ضروری است،‌ اما راهنمایان به‌تجربه درمی‌یابند كه بهتر است در شرایط حساس و به‌خصوص خطرناك - با توجه به فضای موجود در گروه و نیز شرایط موجود- خودشان از طرف گروه تصمیم بگیرند تا این‌كه سیاست رأی‌گیری را در پیش بگیرند‌‌؛ زیرا كسانی كه برخلاف رأی آنان عمل شده باشد‌‌، در گروه به انزوا كشیده خواهند شد و احساس سرخوردگی می‌كنند‌‌ كه این موضوع برخلاف آرمان ماست كه مسافر برای لذت بردن اینجاست. اما در صورت تصمیم‌گیری راهنما، حتی اگر نارضایتی موجود باشد‌‌، پس از اجرای تصمیم و درنهایت پس از اتمام تور، خودبه‌خود از طریق هم‌سفران یا با هوشمندی راهنما برطرف خواهد شد.‌‌

ثبات شخصیت

همانند تخصص‌های دیگر، داشتن حس قوی اخلاقی برای كسب موفقیت ضروری است. راهنمایان درقبال خود‌‌، كاركنان، همكاران، مسافران، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و مردم مقصد مسئولیت انسانی و اخلاقی دارند‌‌. این حس نتیجه نوع جهان‌بینی، فلسفه كاری‌‌، تجربه و تخصص بالای آنان است كه‌‌ شخصیت حرفه‌ای آنان را شكل می‌دهد.
شخصیت راهنما باید آن‌قدر قوی باشد كه در گروه تأثیرگذار باشد‌‌. برخورد خوب موجب می‌شود تا گروه با شما همگام شود و شما كاملاً در گروه نفوذ داشته باشید‌‌. احترام گذاشتن به دیگران كیمیایی است كه هر مسی را طلا می‌كند. برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.