مینتزبرگ، مکاتب مدیریت استراتژیک را بطور کلی، به دو دسته تقسیم کرده است:
- مکاتب تجویزی- پیشتدبیری؛
- مکاتب توصیفی- (تجربی- انطباقی).
تعریف مفهوم مدیریت استراتژیک در این دو مکتب متفاوت است، همچنین مراحل تدوین آنها.
1- مکتب تجویزی- پیش تدبیری
الف: مدیریت استراتژیک عبارت از طراحی و تنظیم و ارزیابی کلیه اقدامات و عملیاتی است که سازمان را قادر میسازد آینده را دقیقتر و روشنتر ترسیم کند.
ب: مدیریت استراتژیک، یک فرآیند تصمیمگیری است که میتواند محیط درون سازمان را با فرصتها و تهدیدات محیط برونسازی به نحوی به هم ربط دهد که ارزش هر یک از این عوامل در تحقق اهداف، به خوبی مشخص شود.
ج: استراتژی با رعایت تهدیدات و فرصتهای محیط برون سازمانی و منابع و توانائیهای سازمان، راه رسیدن به اهداف را مشخص میکند.
این تعاریف با آنچه که سایر دانشمندان این عرصه نظیر (آندرو) و (آنسف) گفتهاند همخوانی دارد.
با توجه به مواردی که گفته شد میتوان گفت رویکرد تجویزی از تعامل چهار عامل قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدات شکل میگیرد. در این رویکرد سه مرحله برای مدیریت استراتژیک پیشبینی شده است: طراحی یا تدوین، اجرا و ارزیابی.
2- مکتب توصیفی- تجربی
در این مکتب، استراتژی در قالب برنامه، خط مشی، الگو، موقعیت یا نگرش که تحت عنوان (5P) مینتزبرگ معروف هستند تعریف میشود.
علاقمندان این مکتب تغییرات سریع، غیرخطی و غیرقابل پیشبینی محیط را عاملی میدانند که به شدت اثربخشی مکتب تجویزی را تحتالشعاع قرار میدهد. بر مبنای طرز فکر معتقدان به این مکتب، در شرایط تحول و تغییر، ارزیابی و ارزشیابی مطمئنی از تهدیدات و فرصتهای محیط برون سازمانی غیرممکن، ارزیابی نقاط قوت و ضعف درون سازمانی غیرواقعی و متأثر از برداشتهای متفاوت مدیران و درنتیجه غیرقابل اطمینان خواهد بود.
برخلاف نگرش مکتب پیشتدبیری که طراحی ساختار سازمانی را به دنبال تعیین استراتژی و متناسب با استراتژی توصیه میکند، این مکتب، استراتژی را بیشتر از ساختار سازمانی قابل تغییر میداند و بر این عقیده است که تغییر و تحول مکرر ساختار سازمانی یک مؤسسه نسبت به استراتژی کمتر امکانپذیر است. در این نگرش، همانقدر که استراتژی بر عواملی نظیر ساختار سازمانی، تکنولوژی و ساختار منابع انسانی تأثیر میگذارد از آنها نیز تأثیر میگیرد.
ویژگیهای مدیریت استراتژیک متأثر از مکتب توصیفی
الف: در مدیریت استراتژیک تأکید بر تفکر و اقدام به موقع است (نه یک برنامه آماده و حجیم استراتژیک)
ب: مدیریت استراتژیک، فرآیند تصمیمگیری متکی بر آزمایش و تجربه است (و در شرایط غیرقابل پیشبینی، امکان انتخاب استراتژی دقیق، وجود ندارد).
ج: تفکر و اقدام استراتژیک (در مقایسه با اقدام یا تفکر تاکتیکی و عملیاتی) به فعل و انفعالات و موفقیت کل مجموعه توجه دارد نه یک بخش از مجموعه.
د: مدیریت استراتژیک، یک اقدام و یا اعمال یک راهحل اقتضایی و انطباقی کلان است.
همانگونه که از تعاریف فوق استنباط میشود، مکتب تجربی- انطباقی، بیشتر به تفکر و اقدام استراتژیک توجه دارد تا برنامهریزی استراتژیک. به عبارت دیگر، فرآیندهای گام به گام و از پیش تعریف شده، نمیتواند ما را به تصمیمهای درست استراتژیک رهنمون سازد.
بر این اساس، یک استراتژیست، کسی است که بتواند هر لحظه بر مبنای شرایط موجود برای حرکت موفقیتآمیز سازمان خود تصمیمگیری کند. زیرا به علت مشکل شناخت شرایط آینده و دشواری تصمیمگیری و طرحریزی بلندمدت، احتمال موفقیت زیاد نخواهد بود.
3- مکتب تلفیقی
برخی از نظریهپردازان با نزدیکتر کردن این دو مکتب و توجه به نقاط اشتراک آنها، مکتب تلفیقی را پیشنهاد نمودهاند که دارای ویژگیهای زیر است:
الف: در این رویکرد، ضمن تأکید بر لزوم همخوانی و ایجاد توازن بین قوت و ضعف درون سازمان، فرصتها و تهدیدهای محیط، تغییر عوامل محیطی و شکلدهی محیط، مطابق اهداف و استراتژیهای مورد نظر، ضروری است.
ب: ضمن اینکه چشمانداز، دیدگاه و ارزشهای مدیران عالی سازمان، تعیینکننده به حساب میآیند، دخالت مستقیم و غیرمستقیم افراد و واحدهای سازمانی هم در نقش نوآوران و خلّاقان اندیشههای تغییردهنده و تغییرگیرنده، غیرقابل اجتناب است.
ج: در این تفکر، طبعاً تحلیلهای کلان همراه با تحلیلهای خُرد، توأمان ملاک تصمیمگیری قرار میگیرند.
د: رسالتها و آرمانهای تجویزی با واقعگرایی بیشتری تبیین و اجرا میشود.
و خلاصه اینکه این تلفیق یک برخورد سیستمی- اقتضایی دوراندیشانه را توصیه میکند. برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.
کتابهای مرتبط
مدیریت استراتژیک با نگاهی به صنعت هتلداری
115,000 تومانوزن | 0.5 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
محمد محمودنژاد |
شابک |
9786007127681 |
سال انتشار |
1395 |
نوبت چاپ |
اول |
تعداد صفحه |
191 |
قطع کتاب |
رقعی |
نوع جلد |
شومیز |