موزه‌های موسیقی ایران

موزه‌های موسیقی ایران

در این قسمت موزه‌های تخصصی ایران درزمینۀ موسیقی معرفی خواهند شد. موزۀ سازهای سنتی كرمان و موزۀ موسیقی تهران موزه‌های موردنظر در این بخش هستند.

موزۀ سازهای سنتی كرمان

مجموعۀ باغ‌‌موزۀ هرندی و بنای موجود در آن مربوط به اواخر دورۀ قاجار است. این مجموعه توسط مرحوم عدل‌السطان بنا شده و در سال ‪ ۱۳۱۳شمسی به مرحوم ابوالقاسم هرندی فروخته شده است. اكنون ساختمان موجود در این باغ به‌عنوان موزۀ منطقه‌ای استان كرمان مورد بهره‌برداری است كه در طبقۀ همكف این ساختمان موزه، سازهای سنتی و در طبقۀ فوقانی آن موزۀ باستان‌شناسی قرار دارد. موزۀ سازهای سنتی كرمان در سال 1381 افتتاح شد و در آن سازهایی ازقبیل قیچك، سنتور، قانون، رباب و عود كه ازجمله كارهای هنرمندانۀ اساتیدی چون یحیی، نریمان و مسعود است، به نمایش گذاشته شده است. هدف اصلی از ایجاد این موزه آشنا کردن بازدیدكنندگان با سازهای بومی و سنتی ایران و همسایگان كشور ایران است كه موسیقی آنان با موسیقی كشور ما قرابت و نزدیكی بسیار دارد. 250ساز در موزۀ ساز نگهداری می‌شوند كه بخشی از این سازها اهدایی استاد حسین مسعود بنیان‌گذار موزۀ ساز و بخش دیگر مجموعۀ شخصی آقای فؤاد توحیدی است كه حاصل سال‌ها تحقیق و پژوهش ایشان است و یك مجموعه نیز متعلق به كیوان پهلوان است كه در سه بخش سازهای ملی، سازهای مقامی (محلی) و سازهای بین‌المللی گنجانده شده‌اند. موزۀ ساز‌های سنتی دارای 32 عدد ویترین است كه سازهای سنتی بی‌نظیری در آن قرار دارد. پنج عدد از سازهای این موزه توسط استاد حسین مسعود ساخته شده‌اند.. در این موزه سازهایی ازقبیل قیچك، سنتور، رباب، تنبك، تار، دایره، كمانچه وجود دارد كه در معرض دید علاقمندان و بازدیدكنندگان قرار می‌گیرد. موزۀ سازهای سنتی كرمان دارای بخش اطلاع‌رسانی برای ارائۀ خدمات صوتی و تصویری از طریق نرم‌افزار، سخت‌افزار، خدمات اینترنتی و ویدئویی است.

سازهای به‌نمایش‌گذاشته‌شده در موزۀ سازهای سنتی كرمان

در این موزه مركز مطالعه برای بررسی و پژوهش درزمینۀ موسیقی سنتی ایران دایر شده است. سیستم صوتی ویترین‌ها این امكان را به بازدید‌كننده می‌دهد تا ضمن بازدید سازهای موجود، با نحوۀ نواختن و نیز نوای ساز اساتید بزرگ موسیقی آشنا شوند. همه‌ساله طبق برنامۀ مشخص مراسمی تحت عنوان شبی با موسیقی سنتی ایران در این موزه برپا می‌شود. در این مراسم اساتید و پیشكسوتان موسیقی با سازهای قدیمی برنامه‌های جالبی را اجرا می‌کنند. در كنار ویترین‌ها و بر روی دیوار نقاشی‌های خطی زیبایی اجرا شده و تصاویر و اشعار دلنشینی درزمینۀ موسیقی اصیل ایرانی به چشم می‌خورد. تصاویر هنرمندان بزرگ و پیشكسوتان موسیقی ایران نیز زینت‌بخش قسمت‌های دیگر موزه است. این موزه در مجموعۀ باغ‌موزۀ هرندی شهر كرمان واقع شده است.

سازهای به‌‌نمایش‌گذاشته‌شده در موزۀ سازهای سنتی كرمان

موزۀ موسیقی تهران

موزۀ موسیقی تهران را به‌واقع باید جامع‌ترین موزۀ موسیقی در كشور دانست. این موزه با مساحت تقریبی 3650 متر و زیربنای بیش از 1400 متر در سه طبقه با هدف حفظ میراث موسیقی ملی، معرفی آثار و تولیدات گذشتگان و تكریم اساتید و پیشكسوتان عرصۀ موسیقی افتتاح شده است. این موزه از قسمت‌های زیر تشكیل شده است. سالن نمایش سازها، گنجینۀ موزه، آرشیو صوتی و تصویری، كتابخانۀ تخصصی، كارگاه نمایش مراحل ساخت و ساز، انبار ویژۀ نگهداری بهینۀ سازها، مخزن محصولات مكتوب، كافی‌شاپ و بخش سمعی و بصری.

سالن‌های نمایش ساز

سه سالن نمایش ساز در موزه با توجه به تقسیم‌بندی سازهای بادی، كوبه‌ای و زهی برای بازدیدكنندگان فراهم شده است. بازدید‌كنندگان در بازدید این سالن‌ها می‌توانند نمونه‌های نفیس از سازها را مشاهده كنند. 240 عدد ساز از انواع سازهای مورداستفاده در موسیقی ایرانی از مناطق مختلف ایران در این موزه گرد‌آوری شده است. در چیدمان و نمایش سازها نیز تلاش بر این بوده است كه انواع مختلف یك ساز كه برای گام‌های مختلف استفاده می‌شود، و یا نمونۀ مختلفی از یك نوع ساز در مناطق مختلف یا اندازه‌های مختلف یك ساز به نمایش گذاشته شود.

سالن سازهای كوبه‌ای

سالن اول، سالن سازهای بادی و سازهای زهی نواحی است كه در طبقۀ همكف موزه واقع شده است. در بخش سازهای بادی انواع سازهای خودصداها، هواصداها، نی‌ها و نی‌لبك‌ها و صوتك‌ها در معرض دید عموم قرار گرفته است. سالن دوم نیز بخش سازهای زهی این سالن شامل انواع زه‌صداهای مضرابی و زه‌صداهای آرشه‌ای است. در سالن سوم نیز سازهای كوبه‌ای در طبقۀ همكف قرار گرفته است. در این سالن انواع سازهای كوبه‌ای شامل پوست صداهای یك‌طرفه و پوست صداهای دوطرفه از نقاط مختلف جغرافیایی كشور پهناور ایران به نمایش گذاشته شده است. یكی دیگر از نكات مهم این سالن‌ها نمایش ساز اساتید بزرگ سازسازی ایران مانند استاد قنبری‌مهر است.

سالن سازهای كوبه‌ای

سالن هواصداها و سازهای بومی ایران

گنجینۀ موزه

بخشی از گنجینۀ موزه به سازها، متعلقات و آثار نوازندگان، موسیقی‌دانان و پژوهشگران صاحب‌نامی چون زنده‌یاد احمد عبادی، استاد علی تجویدی، حاج قربان سلیمانی و گلشن ابراهیمی گردآوری شده است. این مجموعه به‌ویژه برای دوستداران موسیقی اصیل حس و حال بسیار خوبی را ایجاد می‌كند. درحقیقت این قسمت حال و هوای خاصی برای طرفداران و عشاق هنرمندان فراهم می‌آورد و حس خاطره‌انگیزی در بازدیدكنندگان و مخاطبان ایجاد می‌كند.

نمایی از گنجینۀ موزۀ موسیقی ایران