عناصر صورت‌های مالی

صورت‌های مالی، اثرات مالی معاملات و سایر رویدادها را از طریق طبقه‌بندی کلی آنها برحسب خصوصیات اقتصادی‌شان نمایش می‌دهد، این طبقات کلی،‌ عناصر صورت‌های مالی نام گرفته‌اند، ارائه این عناصر در ترازنامه و صورت سود و زیان، متضمن تقسیم آنها به طبقات فرعی است، به‌طور مثال دارایی‌ها و بدهی‌ها را می‌توان برحسب ماهیت یا کارکرد آنها در فعالیت تجاری طبقه‌بندی کرد تا ارائه اطلاعات به گونه‌ای صورت گیرد که برای اهداف تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان حائز حداکثر فایده باشد.
 عناصر صورت‌های مالی  عبارتند از:

۱-دارایی
۲-بدهی
۳-حقوق صاحبان سرمایه
۴-درآمد
۵-هزینه
۶-آورده صاحبان سرمایه
۷-ستانده صاحبان سرمایه

نکته: هر موردی که در یکی از تعاریف عناصر صورت‌های مالی نگنجد نبایستی در صورت‌های مالی منعکس شود.

تعریف دارایی

دارایی عبارت است از حقوق نسبت به منافع اقتصادی آتی یا سایر راه‌های دستیابی مشروع به آن منافع که درنتیجه معاملات یا سایر رویدادهای گذشته به کنترل واحد تجاری یا شرکت درآمده است.

تعریف بدهی‌ها

بدهی عبارت است از تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری، ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای مالی که در گذشته انجام شده است.
نکته: تعریف بدهی مستلزم وجود تعهدی مبنی بر انتقال منافع اقتصادی است، بیشتر بدهی‌ها ناشی از تعهدات قانونی است. تعهد قانونی شرط کافی برای وجود بدهی است چرا که ذی‌نفغ می‌تواند بر خروج منافع اقتصادی جهت تسویه تعهد اصرار ورزد.
نکته: دارایی‌ها و بدهی‌ها قرینه یکدیگرند، بدین‌معنا که دارایی‌ها عبارت است از حقوقی که به موجب آنها دستیابی به منافع اقتصادی حاصل می‌شود و در همین حال بدهی‌ها تعهد واحد تجاری مبنی بر انتقال منافع اقتصادی است، به خاطر این ارتباط از دارایی‌ها برای تسویه بدهی‌ها می‌توان استفاده نمود و دارایی‌ها را می‌توان در قبال ایجاد بدهی (خرید نسیه کالا) تحصیل نمود.

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام عبارت است از باقیمانده‌ای که از کسر جمع بدهی‌های واحد تجاری (هتل) از جمع دارایی‌های آن حاصل می‌شود.
نکته: تشخیص بدهی‌‌ها از حقوق صاحبان سهام (سرمایه) حائز اهمیت زیاد است، هر چند صاحبان واحد تجاری به امید کسب منافع اقتصادی از قبیل دریافت سود درواحد تجاری سرمایه‌گذاری می‌کنند ولی برخلاف بستانکاران واحد تجاری، توان اصرار بر انتقال این منافع را ندارند، این ناتوانی در انتقال منافع معمولاً ناشی از مقررات و قوانینی است که انتقال دارایی‌ها به صاحبان سرمایه را تابع تشریفات خاصی می‌کند.
با این حال صاحبان واحد تجاری فقط از افزایش در خالص دارایی‌های آن بهره‌مند می‌شوند. حتی اگر سودی بین صاحبان سهام تقسیم نشود، ثروت آنها افزایش می‌یابد چرا که وجوه تقسیم شده برای تقویت بنیه مالی واحد تجاری (هتل) نگهداری شده است.
نکته: حقوق صاحبان سهام معمولاً نشان‌دهنده انواع اندوخته‌ها نیز می‌باشد. برخی اندوخته‌ها می‌تواند به موجب قانون یا سایر مقررات برای حفاظت بیشتر واحد تجاری و بستانکاران آن از اثرات زیان، وضع گردد. اندوخته‌های دیگر ممکن است به منظور استفاده از معافیت‌ها یا تخفیفات مالیاتی ایجاد شود اطلاع از وجود و میزان اندوخته‌ها از جمله مواردی می‌باشد که با نیازهای تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان مربوط است.

درآمدها و هزینه‌ها

درآمد؛ عبارت است از افزایش در حقوق صاحبان سرمایه به جز مواردی که به آورده صاحبان سرمایه مربوط می‌شود،
هزینه؛ عبارت است از کاهش در حقوق صاحبان سرمایه به جز مواردی که به ستانده صاحبان سرمایه مربوط می‌شود.
نکته: درآمد و هزینه واژه‌های کلی هستند که دربرگیرنده همه تغییرات در حقوق صاحبان سهام است، مگر آن تغییراتی که مرتبط با آورده یا ستانده صاحبان سرمایه باشد. بنابراین «درآمد» دربرگیرنده درآمد ناشی از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری [درآمد عملیاتی] و سایر انواع درآمد می‌باشد. به گونه مشابه هزینه دربرگیرنده هزینه‌های تحمل شده ناشی از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری (هزینه‌ عملیاتی) و سایر انواع هزینه می‌باشد. که در ادامه به انواع درآمد و هزینه‌ها در هتل اشاره خواهد شد.

آورده و ستانده صاحبان سرمایه

آورده صاحبان سرمایه عبارت است از افزایش در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از سرمایه‌گذاری در واحد تجاری برای کسب یا افزایش حقوق مالکانه.

ستانده صاحبان سرمایه

ستانده صاحبان سرمایه عبارت است از کاهش در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از انتقال دارایی‌ها به صاحبان سرمایه یا ایجاد بدهی در قبال آنها به منظور کاهش حقوق مالکانه و یا توزیع سود.
نکته: آورده صاحبان سرمایه معمولاً نقدی است، اما می‌تواند به صورت غیرنقد نیز باشد.
همچنین آورده صاحبان سرمایه می‌تواند به شکل افزایش سرمایه از محل سود نقدی باشد، در چنین حالتی، عدم دریافت سود نقدی در محتوا به منزله مابه ازای افزایش سرمایه محسوب می‌شود. بنابراین مبلغ سود باید هم به‌عنوان توزیع سود و هم به‌عنوان افزایش سرمایه نمایش یابد.
نکته: ستانده صاحبان سرمایه مشتمل بر تصویب توزیع سود بین صاحبان سرمایه، اندوخته‌ها و بازگشت سرمایه ناشی از کاهش اختیاری آن می‌باشد.

برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.