برای توسعۀ صنعت میهماننوازی در مناطق حساس و شکننده، داشتن تفکر و نگاهی نو به طراحی معماری اقامتگاه بومی ضروری به نظر میرسد: طراحی اقامتگاه بومی برمبنای ترکیبی از مواد و فناوری سنتی به همراه مفاهیم مدرن و فناوری مناسب. مردم محلی و حفاظت صحیح از منابع طبیعی و فرهنگی، عوامل اصلی تعیینکننده در این زمینه هستند، بهویژه زمانی که اقامتگاههای بومی در داخل یا اطراف مناطق حفاظتشده یا در مجاور محل زندگی مردمان بومی تأسیس شده باشند. طراحی معماری اقامتگاه بومی باید براساس تجزیه و تحلیل خاص بازار صورت بگیرد؛ بهطوریکه شامل مشتریان موردنظر شما شود. در این رابطه، ضروری است که دانش عمیقی دربارۀ انواع فعالیتهای موردعلاقۀ گردشگران (بالقوه)، قدرت خرید و انتظارات آنها داشته باشید.
راهنماییهای کلی:
- اکوسیستم طبیعی را حفظ و بازسازی کنید و وضعیت آنها را بهبود دهید: این کار بسیار مهمتر از داشتن معماری اثرگذار و چشمگیر است.
- آسانترین، سریعترین، بهصرفهترین و کمضررترین روش طراحی را برای ساخت اقامتگاه بومی خود تعریف کنید. منابع طبیعی محلی را که در دسترس هستند تهیه و برای بازدۀ اقتصادی بلندمدت، برنامهریزی کنید.
- حفظ، نظافت، تعمیر و بهرهبرداری راحت و آسان را در مرحلۀ طراحی در نظر بگیرید.
- به بروز احتمالی بلایای طبیعی (زلزله، زمینلغزه، سیل، گردباد و طوفان، فعالیتهای آتشفشانی و غیره) توجه و الزامات موردنظر را مهیا کنید.
- سعی کنید در طراحی مجموعۀ بومگردی خود، یک مرکز تفسیر (که تحت عنوان پایگاه بازدیدکنندگان نیز شناخته میشود) را در نظر داشته باشید. این مرکز، معمولاً در اندازهای کوچک اما زیبا طراحی میشود. نقشۀ توپوگرافی منطقۀ طبیعی، نمودارها، عکسهای رنگی باکیفیت از حیات وحش و گیاهان بومی، معادن، پوشش گیاهی، نمونههایی از صنایع دستی و تعاملات انسان – طبیعت را (در مرکز تفسیر) آماده کنید. از تصاویر حیوانات اسیر و در قفس استفاده نکنید (این تصاویر منجر به دوری اکوتوریستها از سایت شما میشود). علاوهبر یک مرکز تفسیر، مسیرهایی برای پیادهروی ایجاد کنید که نمونههایی از حیوانات را در محل زندگی طبیعی آنها نشان میدهد.
- همیشه سبک معماری اقامتگاه باید با فلسفۀ زیستمحیطی و اهداف بومگردی، هماهنگ باشد و از طراحیهای متضاد با آنچه ذکر شد، اجتناب شود. مصالح و شکلهای سنتی و محلی ساختوساز ممکن است بتوانند سرنخهایی برای طراحی مؤثر و دوستدار محیطزیست، در اختیار شما قرار دهند.
- با طراحی اقامتگاه بومی براساس استفادۀ منطقی و بهصرفه از فضا، میتوانید اثرات زیستمحیطی منفی را به حداقل برسانید.
- طراحی معماری اقامتگاه بومی باید متمرکز بر عوامل اصلی زیر باشد:
- بافت و جنبههای زیباشناسی منطقه؛
- استفاده از انرژی و حفظ آن؛
- مصرف و مدیریت آب؛
- مدیریت پسماند؛
- فناوری، مصالح و ساختوساز ساختمانها.
- مطمئن شوید که اقامتگاه بومی شما، حس (اقامت در) مکانی محلی را در بازدیدکنندگان به وجود میآورد. حتی در ساختمانها نیز میهمانان باید هماهنگی طراحی داخلی را با محیط طبیعی احساس کنند. از تراسها، راهروها، سقفهای شیشهای و ایوانهای بیرونی، برای برقراری ارتباط با محیط طبیعی استفاده کنید.
- در طراحی اقامتگاه، به بازدیدکنندگان معلول هم توجه داشته باشید: سطوح شیبدار برای حرکت ویلچر (بهجای استفاده از پلکان)، سرویسهای دستشویی با طراحی ویژۀ معلولان، علائم با زبان بریل و غیره را فراهم کنید. همچنین توجه داشته باشید که مفروشکردن بعضی مکانها برای انجام فعالیتهای طبیعتمحور، مانع دسترسی افراد معلول به آنها میشود. با میهمانان کنونی و میهمانان بالقوۀ خود، صادق باشید: اطلاعات درست درمورد محدودیتهای برنامه را در اختیار آنها قرار دهید.
برخی اقامتگاههای گردشگری موجود با ایجاد آلودگیهای فیزیکی و بصری، موجب نقض حقوق محیطزیست میشوند. طراحی معماری اقامتگاه بومی باید پاسخگوی محیطزیست، اقلیم و فرهنگ محلی باشد. بنابراین، معماری اقامتگاه بومی نباید با چشمانداز طبیعی و پوشش گیاهی پیرامون، در تضاد باشد؛ بلکه باید با محیط طبیعی اطراف، هماهنگ به نظر برسد.
وجود اقامتگاه بومی نباید باعث ایجاد اختلال در بافت طبیعی منطقه شود. در این خصوص، توجه به شکلهای معماری موجود در منطقه الزامی است؛ خواه این شکلهای معماری، با چشمانداز منطقه هماهنگ باشند یا خیر. شکلهای ساختوساز محلی، در طول بیش از صدها سال تکامل یافتهاند؛ بنابراین بهطور طبیعی از مفیدترین مصالح محلی، جهتگیری ساختمانها و فضا استفاده کرده و پاسخی به ویژگیهای اقلیمی هستند.
دو نکتۀ اصلی در طراحی یک اقامتگاه بومی، بافت فیزیکی و فرهنگی منطقه است؛ حساسیت به فرهنگ و محیط محلی از نکات ضروری در طراحی اقامتگاه بومی پایدار است.
اقامتگاههای بومی باید در بافت فیزیکی و طبیعی موجود منطقه طراحی شوند، عناصر محیط طبیعی اطراف خود را حفظ کنند و چشماندازهای فیزیکی را، بهعنوان عوامل خارجی، نادیده نگیرند. اقامتگاه باید در تعامل با ویژگیهای اکولوژیکی / زمینشناسی طبیعی منطقه باشد و این ویژگیها را تا حد ممکن با هم ادغام و همسو کند. این امر به نوبۀ خود، به طراحی پایدار بصری کمک میکند. طراحی پایدار، یک اصل معماری است که در هر دورهای از زمان باید مورد توجه قرار گیرد و از ویژگی چشمانداز طبیعی محسوب میشود.
بههنگام بحث درمورد بافت فیزیکی، باید به اصول مهم زیر توجه داشت:
- شکل؛
- رنگ؛
- همسویی با چشمانداز پیرامونی.
معماران باید در طراحی ظاهر اقامتگاه بومی، زیبایی چشمانداز موجود را، بهعنوان اصل اساسی، در نظر بگیرند. اقامتگاه باید بهگونهای برنامهریزی و طراحی شود که از نما و شکل چشماندازهای طبیعی تبعیت کند و درنتیجه، از این طریق، اقامتگاه ارتقا یابد.
دستورالعملها:
- ساختمانها و دیگر سازهها نباید بر چشمانداز طبیعی یا پوشش گیاهی اطراف – که از جاذبههای اصلی منطقه هستند- و نیز حیات وحش طبیعی (و محیط فرهنگی بومی) غالب باشند. سعی کنید اقامتگاه بومی را مانند گیاهی که میروید یا مانند یک سازند زمینشناسی که از دل چشمانداز طبیعی بیرون میآید، بنگرید. از سرنخهای چشمانداز محلی برای استفاده از مصالح، شکلهای ساختوساز و ساختمانها استفاده کنید.
- سقف ساختمانها را در تبعیت از الگوی بارش منطقه بسازید (یعنی در مکانهایی که میزان بارش برف و باران زیاد است، از سقفهای شیبدار و در مناطق خشک و کمباران، از سقفهای مسطح یا گنبدیشکل استفاده کنید). درجۀ (میزان) شیب سقف ساختمان میتواند مانعی دربرابر تابش مستقیم خورشید یا بارش باران به وجود آورد و عناصر ساختمان را محافظت کند.
- از ساختن سازههای بلند پرهیز کنید؛ به گونهای که سازۀ موردنظر، بالاتر از پوشش گیاهی یا سازندهای سنگی اطراف قرار نگیرد. سازههای کوتاه، علاوهبر زیبایی، دربرابر شرایط آبوهوایی نامطلوب نیز محافظت میشوند. بااینحال، بعضی سایتها ممکن است بهطور ایدهآل با ساختار خانههای منطقه سازگار باشند (به بلندای آنها ساخته شوند) که در این صورت، اثرات ایجادشده بر روی زمین را نیز کاهش میدهند.
- هرگونه توسعۀ احتمالی اقامتگاه خود را در آینده پیشبینی و بهدقت برنامهریزی کنید.
رنگ و بافت نمای خارجی از اهمیت بسیار ویژهای در طراحی اقامتگاه بومی برخوردار است و میتواند موجب افزایش حس هماهنگی بین سازه و محیط طبیعی شود. از طرف دیگر، درصورتیکه از رنگ، بهدرستی استفاده نشود، بافت فیزیکی منطقه بهخوبی انعکاس داده نخواهد شد. رنگهای اشتباه میتوانند موجب ایجاد تضادهای بسیار واضح با چشماندازهای طبیعی شوند و حس نادیدهگرفتن محیطزیست را (به بازدیدکنندگان) منتقل کنند.
دستورالعملها:
- رنگهای استفادهشده در اقامتگاه بومی باید برگرفته از عناصر محیط اطراف باشند (برگها، پوست درختان، صخرهها، خاک و غیره که معمولاً رنگهای زمینی نامیده میشوند). این امر موجب تلطیف وجود و حضور ساختمان در محیطزیست میشود.
- از رنگهایی که با محیط خود ترکیب میشوند و الهامبخش صخرهها، دریا، شنهای بیابان، گیاهان و کوهستانهای دوردست هستند، استفاده کنید. به یاد داشته باشید که اگرچه رنگ سفید منعکسکنندۀ نور خورشید است و ممکن است موجب تلقین آرامش در درون اقامتگاه بومی شود، اما نمایی خیرهکننده و آزاردهنده در خارج ساختمان به وجود میآورد و موجب تصادم با محیط میشود. همچنین، بدانید که رنگ سیاه، میتواند نور خورشید را به خود جذب کند.
** همسویی با چشمانداز پیرامونی
ساختمان اقامتگاه بومی را میتوان از طریق طراحی دقیق چشمانداز، با محیط طبیعی ترکیب کرد.
دستورالعملها:
- اقامتگاه را، با کاشت درختان و درختچههای بومی مختلف، در هر زمان و به هر صورتیکه ممکن است، با چشمانداز پیرامونی ادغام و همسو کنید. طراحی منظر باید تا حد امکان، الهامگرفته از الگوهای چشمانداز طبیعی موجود و پوشش گیاهی بومی (مانند درختچههای و درختان) باشد؛ صخرهها نیز باید به روش طبیعی طراحی شوند.
- برای رشد طبیعی پوشش گیاهی موجود، زهکشی و تهویۀ طبیعی، اقامتگاه را روی یک پایه بسازید (بهگونهای که بالاتر از سطح زمین قرار گیرند). واضح است که این کار، مناسب تمام اقامتگاهها و محلها نیست.
- از گیاهانی استفاده کنید که بومی منطقه هستند؛ چون هماهنگی بیشتری با محیط اطراف دارند، نگهداری کمتری لازم دارند، با شرایط اقلیم و خاک بومی سازگاری بیشتری دارند و در بعضی موارد، گونههای حشرات و پرندههای بومی را به خود جذب میکنند.
- از طراحی و ایجاد چشماندازهای غیرضروری و استفاده از گیاهان غیربومی پرهیز کنید. حفظ چشمانداز موجود باید در اولویت قرار گیرد.
- به یاد داشته باشید که کاشت درختان و گیاهان میتواند به احیای تنوع گونههای بومی که ممکن است کمتر دیده شده یا آسیب دیدهاند، کمک کند.
- فاصلۀ ساختمانهای اقامتگاه، باید بهگونهای باشد که امکان رشد طبیعی گیاهان و جابهجایی حیات وحش وجود داشته باشد.
کتابهای مرتبط
دستورالعملهای جهانی برای ایجاد، توسعه و مدیریت اقامتگاههای بومی (بومگردی)
240,000 تومانوزن | 1 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
آنا ال. باییز, پائول اولوگلین, هیتش مِهتا |
نام مترجم |
تقی اکبرپور |
شابک |
9786008731356 |
تعداد صفحه |
384 |
سال انتشار |
1398 |
نوبت چاپ |
اول |
قطع کتاب |
وزیری |
نوع جلد |
شومیز |