شهر سبز

شهرهای سبز، روش‌ها و ایده‌هایی درخصوص اقتصاد، فرهنگ و محیط‌زیست سبز محسوب می‌شوند. چشم‌انداز این نظریه، فضای سبز کافی، فناوری سبز، حمل و نقل زیست‌محور، مقرراتی برای ترویج پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، هوای پاک، آب سالم، مصرف غالب از منابع تجدید‌پذیر، ساختمان‌های همراه با صرفه‌جویی در انرژی و پشتیبانی برای بازیافت را شامل می‌شود. شهر سبز، شهری زنده و باهویت است و در مفهومی کلی، شهری است که تکمیل‌کننده بقای زندگی است. همچنین هدف آن، برنامه‌ریزی انسانی و شهری است، به طوری که مبارزه‌ای شگفت‌انگیز د برابر زشتی‌ها، انواع بیماری‌ها، تخریب‌ها و استثمار مراکز شهری به همراه دارد.
اصطلاح شهرسازی سبز را، ابتدا تیم بتلی برای ارائه یک نمونه خوب شهری اروپایی به کار گرفت. در سال 2009 نیز این ایده، ایده‌ای ابتکاری بود که با همکاری تیم بتلی و پیتر نیومن برای شهرهای استرالیا به کار برده شد. بنا به تعریفی که سازمان حفاظت محیط‌زیست در همایش شهر سبز ارائه داده است؛ شهر سبز، شهری است که مردم در آن، دربرابر محیط‌زیست خود احساس مسئولیت می‌کنند و در مشارکت با نهادهای مدنی و سازمان‌های دولتی، محیطی سالم وآرام و پرنشاط، با حداقل استانداردهای زیست‌محیطی، به وجود می‌آورند. در این نوع شهرها، سرانه فضای سبز و آلودگی‌های دیداری و شنیداری در سطح قابل‌قبول و سرانه تولید زباله، حداقل است و بهترین شکل بازیافت مواد به همراه جداسازی آن از مبدأ وجود دارد. از سوی دیگر نیز مصرف انرژی و مواد در آن بهینه و نزدیک به استانداردهای جهانی است. هفت ویژگی رهیافت شهرسازی سبز شامل موارد ذیل می‌باشد:
شهری با انرژی تجدید‌پذیر؛
شهری بدون دی اکسید کربن (گازهای گلخانه‌ای)؛
شهری قابل‌زیست؛
شهری با کارایی اکولوژیکی؛
شهری با مکان‌های خوداتکاء؛
شهری با سیستم حمل و نقل پایدار.

اصول و اهداف شهر سبز

مهم‌ترین اصل رویکرد شهر سبز، افزایش و حفظ فضاهای سبز شهری است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که فضاهای سبز شهری، دارای بازدهی اجتماعی و اکولوژیکی هستند. مهم‌ترین اثر فضای سبز در شهرها، کارکردهای محیط‌زیستی، یا بازدهی اکولوژیکی آنهاست که فضای شهرها را برای زیست مساعد می‌سازد، با آثار مخرب گسترش صنعت و حمل و نقل مقابله می‌کند و موجب ارتقای کیفی زندگی شهروندان می‌شود. اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که امروزه یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع به شمار می‌رود. مهم‌ترین آثار فضای سبز در شهرها، کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی، تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، تلطیف هوا و جذب گرد و غبار است. سایر آثار فضای سبز در شهرها نسبی هستند، ولی مجموعه این آثار، وجود آنها را در شهرها اجتناب‌ناپذیر می‌کند.

مؤلفه‌ها و شاخص‌های شهر سبز

شاخص‌های شهر سبز شامل موارد ذیل است:
کیفیت هوا  کاهش آلودگی هوا و به تبع آن، کاهش عوامل خطرزای زیست‌محیطی ؛
سیستم‌های حمل و نقل  استفاده از حمل و نقل همگانی، گستردگی سیستم حمل و نقل همگانی، گسترش ناوگان حمل و نقل سبز ؛
کاهش دی اکسیدکربن  کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، کاهش تعداد خودروها و تردد آنها در شهر و مکان‌یابی صنایع دور از شهرها ؛
انرژی  استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای افزایش راندمان نیروگاه‌های موجود و افزایش بهره‌وری شبکه توزیع انرژی شهری در تولید انرژی، کاهش مصرف انرژی با استفاده از تکنولوژی‌های نوین در بخش‌های مختلف خدمات شهری مانند حمل و نقل، سیستم روشنایی و دیگر موارد، استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر نظیر انرژی باد، خورشید و تولید انرژی از پسماندها به‌عنوان رویکردی برای تأمین انرژی پاک و پایدار، سیاست‌های انرژی پاک و کارآمد از سوی دولت‌ها و مدیران و ایجاد بستر فرهنگی مناسب در مصرف انرژی ؛
ساختمان و معماری پایدار  شناسایی راهکارهایی برای کاهش مصرف انرژی نظیر استفاده از دیوارهای دو و سه‌جداره، سقف‌های سرد تابشی و به‌کارگیری سیستم روشنایی هوشمند و استاندارد و همچنین کارامدی انرژی مصرفی ساختمان‌ها و احداث ساختمان‌های سبز ؛
آب  کاهش میزان مصرف آب و میزان نشت و هدر رفتن آب در شبکه توزیع شهری ؛

میزان زباله و بازیافت آن

نظارت زیست‌محیطی، مدیریت سبز و توسعه پایدار با نهادینه کردن نگاه خردمندانه و پایدار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ازجمله توجه به پایداری برنامه‌ریزی در بخش محیط‌زیست شهری در پرتو مصرف بهینه منابع و حفاظت از محیط‌زیست، ایجاد بسترهای مناسب جهت ارتقای بهره‌وری، کیفیت، رقابت‌پذیری، خلاقیت و نوع‌آوری در مصرف بهینه مواد اولیه و بهره‌مندی از محیط‌زیست مطلوب در کنار شاخص‌های رشد اقتصادی و اجتماعی، ارائه اطلس نقشه‌های آلاینده شهری خاک، آب و هوا (کمک به شناخت منشأ آلودگی‌ها).
اقتصاد سبز یکی از مؤلفه‌های اصلی شهر سبز است. براساس تعریف برنامه محیط‌زیست سازمان ملل، اقتصاد سبز، الگویی است که سبب افزایش رفاه انسان و برابری اجتماعی شده است و در حالی که خطرات زیست‌محیطی و کمبودهای اکولوژیکی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد، با تولید پایین کربن و توسعه منابع کارآمد، باعث می‌شود تا به اندازه کافی در دسترس همگان باشد. این اقتصاد، برپایه سرمایه گذاری‌های دولتی و خصوصی و در راستای کاهش انتشار کربن و آلاینده‌های دیگر، افزایش بهره‌وری انرژی و منابع و جلوگیری از نابودی تنوع زیستی و اکوسیستم‌ها شکل می‌گیرد. اقتصاد انعطاف‌پذیر، اقتصاد محافظ سرمایه طبیعی، اقتصاد همراه با تکنولوژی پاک و سبز و اقتصاد اکولوژیک، همه در راستای اهداف حزب سبز برای رسیدن به اقتصادی سبز و هوشمند هستند. اشتغال سبز می‌تواند ضمن ایجاد کسب و کار و توسعه اقتصادی، با کاهش مصرف انرژی و مواد خام، محدود کردن تولید گازهای گلخانه‌ای، به حداقل رساندن پسماند و آلودگی، و حفاظت و احیای اکوسیستم، آثار مخرب زیست‌محیطی را کاهش دهد و نهایتاً توسعه اقتصادی را، از لحاظ محیط‌زیستی، اجتماعی و سیاسی، پایدار کند. برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.