سازمانهای غیردولتی با علائق اقتصادی بر موضوعاتی چون سیاست اقتصادی، توسعۀ اقتصاد بینالملل و عملکرد تجارت جهانی متمرکز هستند. سازمانهای غیردولتی به دو شکل در عرصۀ ملی و در سطح بینالمللی عمل و فعالیت میکنند که در پی، مختصری از هر کدام آورده میشود:
ملی: دیپلماسی سازمانهای غیردولتی ملی که بیانگر منافع و علائق جامعۀ مدنی در حوزۀ اقتصادی هستند و طیفی از مسائل، نظیر دفاع از مصرفکننده و مبارزه با فساد اقتصادی تا حمايت گروههای سهامدار و طرفداران محیط زیست را در بر میگیرند. آنها طرفدار ایجاد ائتلاف با سایر سازمانهای غیردولتی و نمایندگان جامعۀ مدنی و نیز حامی به کار بردن رسانهها و اقدام سیاسی مستقیم برای لابی در برابر حکومت و شرکتهای فراملی در سطح ملی هستند.
فراملی: دیپلماسی سازمانهای غیردولتی فراملی، متولی سازماندهی رویدادها، حمایت، دفاع و لابی کردن در سطوح فراملی است. نمایندگان سازمانهای غیردولتی فراملی در سطح بینالمللی عمل کرده و شامل سازمانهایی چون صلح سبز میباشند که برای نمونه دربرابر سازمان جهانی تجارت، صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی ائتلاف ایجاد میکنند. برای مثال، این نمایندگان، پیشنهادها و راهحلهای خود را بهصورت مستقل به مذاکرات پروتکل کیوتو ارائه کرده و در آن اثر گذار شدند. آنها همچنین درگیر اجرای همکاریهای فني در پروژههای مربوط به کشورهای درحالتوسعه و اقتصادهای درحال گذار هستند. اینها از طریق لابی و... سعی میکنند خواستهای خود را در ارکان حکمرانی بینالمللی وارد کنند. این نمایندگان، فعالان سیاسی با سابقۀ دانشگاهی و تخصصی و دارای ارزشهای اخلاقی قوی هستند که میتوانند بایکوتهای جهانی علیه شرکتهای فراملی را هماهنگ کنند و مبارزات رسانهای برای نفوذ بر افکار عمومی یا عرصههای بینالمللی را با هدف اثرگذاری بر روند مذاکراتی نظیر پروتکل کیوتو، سازمان جهانی تجارت و... هدایت کنند. مجموعۀ نقشهای دولتی و غیردولتی فوق در حوزۀ هدایت روابط خارجی کشورها در عصر جهانی شدن، نشان میدهد که دیپلماسی سنتی قادر به ایفای نقش مؤثر در تمامی موقعیتهای روابط خارجی یک کشور نیست و بر این اساس، دیپلماسی اقتصادی بهعنوان نقطۀ کانونی هماهنگی میان این نقشهای متعدد و متنوع، به جزء لاینفک و اساسی سیاست خارجی تبدیل شده است.
مشارکت فزایندۀ سازمانهای غیردولتی فراملی در حکمرانی بینالمللی و دیپلماسی اقتصادی سازمانهای غیردولتی در سطوح مختلفی از مسائل جامعۀ مدنی نظیر حفاظت از محیط زیست و بررسی نقض حقوق بشر توسط شرکتهای فراملی یا دول خارجی است. بسیاری از سازمانهای غیردولتی، الگوهای خود را در برابر سیاستهای حاکم ارائه کرده و آنها را به چالش میکشند. نقشها و بازیگران عرصۀ دیپلماسی اقتصادی دیپلماسی مدرن اغلب بهعنوان یکی از محصولات نظام دولتهای وستفالیایی در نظر گرفته میشود؛ نظامی متشکل از دولتهای سکولار، دارای حاکمیت مستقل و برابر که ثبات آن به واسطۀ موازنۀ قوا، دیپلماسی و حقوق بینالملل تأمین میشود. اما در شرایط کنونی، بازیگران غیردولتی نیز در عصر فضای جریانها حائز اهمیت شدهاند. برای مثال، حملات یازده سپتامبر توسط یک گروه غیردولتی (القاعده) علیه یک دولت- ملت (آمریکا) صورت گرفته است. بنابراین ماهیت اروپا- محور نظام وستفالیایی با دنیای جهانیشدۀ امروز همخوانی ندارد.
به این ترتیب بازیگران فراملی، فروملی و غیردولتی، دولتهای ملی را به چالش کشیدهاند. درنتیجه، شاید تعریف «ملیسن» مناسبترین تعریف از دیپلماسی در دنیای کنونی باشد؛ وی دیپلماسی را بهعنوان ساز و کار نمایندگی، ارتباطات و مذاکره میداند که از طریق آن دولتها و سایر بازیگران بینالمللی روابطشان را هدایت و تنظیم میکنند.
کتابهای مرتبط
درآمدی بر دیپلماسی گردشگری
125,000 تومانوزن | 0.5 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
دکتر ناصر رضایی، علیرضا حاجیمحمدی |
شابک |
9786007127780 |
تعداد صفحه |
197 |
سال انتشار |
1395 |
نوبت چاپ |
اول |
قطع کتاب |
رقعی |
نوع جلد |
شومیز |