بخشی از کتاب وظایف و مسئولیت های حقوقی راهنمایان طبیعت گردی
تورهای مجاز طبیعتگردی در دو قالب تورهای گردشگری زیر نظر دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری دارای مجوز بند (ب) و همچنین دورههای عملی آموزشی که مؤسسات آموزشی زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار میکنند، اجرا میشوند که در ذیل مورد بررسی قرار میگیرند.
الف) تورهای طبیعتگردی تحت نظر دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری بند (ب)
براساس بند (ب) مادۀ 1 آییننامۀ نظارت بر تأسیس و فعالیت دفاترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی مصوب 23/03/1380، دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری، دفاتری هستند که درزمینۀ اخذ روادید، تنظیم و برگزاری سفرهای گروهی داخلی و خارجی، ذخیرۀ مکان و هرگونه خدمات ایرانگردی و جهانگردی با رعایت قوانین و مقررات ایرانگردی و جهانگردی فعالیت میکنند. این دفاتر که دارای مجوز و پروانۀ بهرهبرداری بند (ب) از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هستند، موضوع فعالیتشان برگزاری تورهای داخلی و خارجی است و اخذ روادید گردشگری و رزرو اماکن اقامتی دارای مجوز از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از دیگر فعالیتهای آنهاست.
بر این اساس، برگزاری تورهای داخلی و خارجی گردشگری اعماز فرهنگی یا طبیعتگردی منحصراً از طریق دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری امکانپذیر خواهد بود و براساس مادۀ 6 آییننامۀ طبیعتگردی، این تورها باید تحت نظر و راهنمایی راهنمایان گردشگری که صلاحیتشان به تأیید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رسیده، اجرا شوند. اما نکتۀ قابلتوجه این است که راهنمایان طبیعتگردی امکان ثبتنام و برگزاری تورهای گردشگری را مستقل از دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری ندارند و تنها باید مجری تور باشند، چراکه این اختیار منحصراً برای دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری پیشبینی شده است و به این موضوع نیز در مادۀ 2 آییننامۀ نظارت بر تأسیس و فعالیت دفاترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی مصوب نیز تأکید شده است.
درنتیجه تور مجاز طبیعتگردی توری است که در دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری دارای مجوز بند (ب) از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبتنام و زیر نظر این دفاتر و بهکمک راهنمای گردشگری با صلاحیت طبیعتگردی، اجرا شود و چنانچه توری بدون وجود هریک از این شرایط برگزار شود تور مجاز تلقی نخواهد شد و اجرای آن موجب ایجاد مسئولیت حقوقی برای اجراکنندگان خواهد شد.
ب) تورهای طبیعتگردی آموزشی تحت نظر مؤسسات آموزشی
مؤسسات آموزشی که با اخذ مجوز از وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی اقدام به برگزاری دورههای آموزشی در حوزۀ آموزش داوطلبان دورههای راهنمایان گردشگری مینمایند، بهمنظور آموزش راهنمایان دورههای طبیعتگردی، اقدام به برگزاری سفرهای آموزشی با محوریت آموزش در حوزۀ طبیعتگردیمینمایند که در قالب یک سفر طبیعتگردی آموزشی اجرا میشوند. این سفرها تحت عناوین سفرهای آموزشی استقرار و بقا در طبیعت، آشنایی با پرندگان، آشنایی با پستانداران، آشنایی با مناطق حفاظت شده و... برگزار میشوند.
برای اجرای این سفرهای آموزشی، علاوهبر حضور اساتید دورههای آموزشی، باتوجهبه تأکید مادۀ 6 آییننامۀ طبیعتگردی، یک راهنمای مجاز طبیعتگردی نیز میبایست درحین سفر حضور داشته باشد، مگر آنکه استاد حاضر در سفر، خود راهنمای مجاز طبیعتگردی باشد که در آنصورت نیاز به حضور راهنمای دیگری درحین اجرای سفر ازحیثِ رعایت مقررات نیست. البته حضور راهنمای مجاز دوم هم در سفرهای آموزشی و هم سفرهای گردشی منعی ندارد و در بسیاری از موارد در سفرهای طبیعتگردی راهنمایان تازهکار بهمنظور کسب تجربه بهعنوان دستیار راهنمای اصلی و کمک به او در سفر حضور دارند.