انواع ارتباط‌‌گریزی

ارتباط‌گریزی انواع مختلفی دارد: 1) ارتباط‌گریزی شخصیتی؛ 2) ارتباط‌گریزی موقعیتی؛ 3) ارتباط‌گریزی وابسته به مخاطب؛ 4) ارتباط‌گریزی وضعیتی، که در زیر به بررسی هر کدام بصورت جداگانه خواهیم پرداخت.

ارتباط‌گریزی شخصیتی

این نوع ارتباط‌گریزی گرایش مداوم به ارتباط بر اساس شخصیت است و متغیرهای متنوع را در بر می‌گیرد که شامل شرایط، مخاطبان و زمان می‌شود. اغلب پژوهش‌های ارتباط‌گریزی در دهۀ 07 میلادی بر مطالعة ارتباط‌گریزی خصوصیتی تأکید دارند. نمرۀ فرد ارتباط گریز در زمان‌های مختلف مشابه خواهد بود. ارتباط‌گریزی خصوصیتی می‌تواند در طول زمان اندکی تغییر کند، مگر اینکه برخی از برنامه‌های مداخله‌گر وجود داشته باشد بنابراین اگر فردی هستید که به طور کلی، در روزهای سه‌شنبه، از ارتباط‌گریزی خصوصیتی رنج می‌برید به احتمال زیاد، در پنجشنبۀ هفتۀ بعد و دوشنبۀ سال بعد، نیز به همان اندازه ارتباط‌گریز خواهید بود؛ مگر اینکه درمان‌های مخصوص کاهش ارتباط‌گریزی را داشته باشید. افراد در پیوستار ارتباط‌گریزی تمایل دارند، در موقعیت‌های مختلف، پاسخ‌های متفاوتی دهند. در موقعیتی مانند مصاحبة شغلی ممکن است میزان تنش افراد بسیار بالا باشد، نسبت به موقعیت دیگری، مانند پاسخ گفتن به پرسش در کلاس درس که احتمالاً فرد تنش کم و یا هیچ ترسی را تجربه نکند. وقتی فرد با یک فرد یا گروه خاصی از افراد ارتباط برقرار می‌کند درک می‌شود مثلاً صحبت کردن کارمند با رئیس، صحبت کردن دانش‌آموز با معلم خود و... این نوع ترس و گوشه‌گیری ناشی از موقعیت نیست، بلکه ناشی از شخصیت خود فرد شنونده می‌باشد. چنانچه بیان می‌کند که ویژگی خودکارآمدی کارکنان به گونه‌ای مثبت بر کیفیت روابط رهبر – عضو تأثیر می‌گذارد.

اثرات ارتباط‌گریزی را به سه دسته تقسیم کرده است: 1- اجتناب از برقراری ارتباط؛ 2- گوشه‌گیری؛ 3- اختلال در ارتباطات.

ارتباط‌گریزی موقعیتی

طبق گفتۀ مک کروسکی در این نوع از ارتباط‌گریزی فرد نسبت به ارتباط برقرار کردن با یک فرد یا گروهی از افراد در یک زمان و موقعیت خاص واکنش نشان می‌دهد و این نوع ارتباط‌گریزی قابل انتقال به موقعیت‌های مشابه است؛ چنانکه وقتی فرد در موقعیتی مشابه قرار گیرد دوباره همان اضطراب و پریشانی به سراغ او می‌آید و ممکن است بهراسد. عوامل اصلی موقعیتی که می‌تواند منجر به این نوع ارتباط‌گریزی و افزایش آن شوند را بیان می‌کند، این عوامل عبارتند از: تازگی، رسمیت، تابع بودن، شهرت، عدم آشنایی، عدم تجانس و میزان توجه دیگران.

ارتباط‌گریزی وابسته به مخاطب

نوع دیگری از ارتباط‌گریزی است که با توجه به واکنش ارتباطی فرد نسبت به افراد یا گروهی خاص در طول زمان مشخص می‌شود. برای نمونه برخی از افراد و گروه‌ها ممکن است باعث ارتباط‌گریزی بالایی شوند، در حالی که سایر گروه‌ها و افراد در ارتباطات تولید تشویش نکنند. این نوع از ارتباط‌گریزی بسیار خاص است و ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. تقریباً 70 درصد افراد اذعان دارند که در ارتباط برقرار کردن در موقعیتی خاص یا نسبت به افرادی خاص در طول زندگیشان دچار ترس شده‌اند.

ارتباط‌گریزی وضعیتی

ارتباط‌گریزی که تنها افراد و گروهی خاص در موقعیتی ویژه تجربه می‌کنند را ارتباط‌گریزی وضعیتی گویند. در اصل صد در صد افراد این ارتباطگریزی را تجربه کرده‌اند؛ برای مثال، وقتی معلم به ما می‌گوید مشکوک به تقلب در امتحان هستیم؛ یا وقتی که رئیسمان ما را متهم به دستکاری تجهیزات کامپیوتری شرکت می‌کند یا وقتی که از شما خواسته می‌شود تا دربارة موضوعی که دانش کمی از آن دارید سخنرانی کنید ارتباط‌گریزی وضعیتی بر اساس شخصیت فرد نیست، بلکه بیشتر موقتی است تا پایدار این نوع ارتباط‌گریزی از ارتباط‌گریزی شبه‌خصیصه‌ای گرفته شده است چنانکه فرد به ناگهان ممکن است در برخورد با یک فرد یا موقعیت دچار ترس و استرس شود؛ اما در موقعیت‌های مشابه این حس را نداشته باشد به عنوان مثال در هنگام سخنرانی برای یک جمع ممکن است دچار اضطراب شود اما در هنگام سخنرانی برای یک گروه این حس به او دست ندهد. این نوع از ارتباط‌گریزی را می‌توان به چهار نوع تقسیم کرد: ارتباط‌گریزی گروهی، جلسه‌ای، دوطرفه و عمومی.