استراتژی‌های فن بیان و سخنوری

سخنوری و فن بیان درحقیقت مهارت‌هایی هستند که شما هر زمانی که مشغول صحبت یا برقرار کردن ارتباط با دیگران باشید به آن نیاز دارید. زمانی که شما صحبت می‌کنید و یا حتی سکوت می‌کنید، درحقیقت از یکی از مهارت‌های بسیار مهم خود به‌نام فن بیان و سخنوری را استفاده می‌کنید و بسته‌به اینکه چطور از آن استفاده می‌کنید جایگاه شما متفاوت خواهد بود. درواقع مهارت‌های سخنوری، فن بیان و سخنرانی ویترین شخصیت افراد است. اگر کلام شما ظاهراً زیبا نباشد، افراد تمایلی ندارند که به درونمایه و محتوای صحبت شما توجه کنند، زیرا افرادی که قدرت سخنوری پایینی دارند به‌سادگی مخاطبان را خسته می‌کنند و توجه به صحبت آنها بسیار کمتر است.
۱) بسیار تمرین کنید.
بزرگ‌ترین دلیل وحشت از سخنرانی در میان جمع و بروز اشتباهات در حین سخنرانی، کمبود اعتماد‌به‌نفس است. بهترین روش برای مقابله با این مشکل این است که مطالبی که قصد بیان‌شان را دارید به‌صورت مکرر برای خود تکرار کنید تا تسلطی ذهنی بر مطالب خود داشته باشید. یکی از بهترین راه‌های تمرین قبل از سخنرانی، بیان مطالب‌تان در جلوی آینه است. این کار نه فقط به‌صورت زمزمه‌‌وار و آرام، بلکه باید با قدرت و صدای بلند انجام گیرد تا اعتمادبه‌نفس حاصل از آن را کاملاً حس کنید.
۲) آغاز پرشکوهی داشته باشید.
به یاد داشته باشید برای جلب توجه مخاطبان در طول یک کنفرانس، تنها ۳۰ ثانیه فرصت دارید. این نکته ارزش اولین ثانیه‌های آغاز یک سخنرانی را به‌خوبی نمایان می‌کند. برای این منظور از تکنیک‌های زیر بهره بگیرید:
آغاز سخنرانی با طرح یک سؤال: پرسیدن یک سؤال به‌عنوان اولین جملۀ سخنرانی به‌شدت حس کنجکاوی مخاطبان را تحریک خواهد کرد. همچنین این کار موجب خواهد شد که مخاطبان احساس کنند سخنران به آنها توجه می‌کند.
آغاز داستان‌وار: شروع داستان‌وار یک سخنرانی احساس بسیار خوبی را در مخاطبان ایجاد خواهد کرد.
نمایش یک تصویر جذاب و یا استفاده از شیء غیرمنتظره: همواره سخنرانی‌هایی که با آغازی غیرمنتظره همراه باشند در ذهن مخاطبان جاودان خواهند ماند.
بیان مطلبی تکان‌دهنده: بیان مطلبی شوکه‌کننده و عجیب نیز مهم است. این مطلب می‌تواند یک خبر، آمار و یا هرچیز دیگری نیز باشد. تنها باید به‌اندازۀ کافی حیرت مخاطبانتان را برانگیزد و آن‌ها را به شنیدن ادامۀ سخنان شما ترغیب کند.
3) زبان بدن را فراموش نکنید.
برای تبدیل شدن به یک سخنران خوب، تنها کافی است که بتوانید بدون ترس و لرز ایستاده و سخن بگویید. اما برای تبدیل شدن به یک سخنران بی‌نظیر، تک‌تک اعضای بدن شما باید هماهنگ شده و در خدمت زبان شما باشند. فراموش نکنید که بیش از میزان بلندی آوا، انرژی و قدرت صدای شما جزو فاکتورهای تعیین‌کنندۀ میزان جذابیت سخنرانی‎تان هستند. دقت کنید که این موضوع ارتباط چندانی با “بد” یا “خوب” بودن صدای شما ندارد و بیشتر به عواملی وابسته است که با کمی تمرین می‌توان آن‌ها را بهبود بخشید.
4) آمادگی ذهنی خود را افزایش دهید.
برای غلبه بر فشار‌های عصبی ناشی از شروع سخنرانی، باید قبل از سخنرانی، خود را کاملاً از لحاظ ذهنی و روانی آماده سازید و به نکاتی فکر کنید که بیش از سایر قسمت‌های فن بیان، پتانسیل جلب توجه مخاطبان را دارند. شاید یک پیاده‌روی چنددقیقه‌ای، گوش دادن به یک موسیقی آرام‌بخش، صحبت با یکی از دوستان صمیمی و یا هر چیز دیگری بتواند برای شما مؤثر واقع شود.
5) در کلاس‌ها و جلسات سخنرانی و فن بیان شرکت کنید.
بهترین راه برای افزایش اعتمادبه‌نفس برای سخنرانی دربرابر یک جمعیت بزرگ این است که قبلاً دربرابر جمعیت دیگری تمرین سخنرانی کرده باشید. یکی از بهترین مکان‌ها برای این تمرین، کلاس‌ها و جلسات فن بیان است.
۶) لباس مناسبی انتخاب کنید.
وقتی وارد جمعی می‌شوید، لباس‌های ‌شما و هنگامی که از آن خارج می‌شوید، سخنان‌ شما معرف شما خواهند بود. شکی نیست که نوع و حتی رنگ لباس‌های هرشخص ارتباط کاملاً مستقیمی با ویژگی‌های باطنی وی دارد. درنتیجه همانند زبان بدن، لباس‌های شما نیز پیام‌های ناگفته‌ای از شخصیت شما به مخاطبان ارسال خواهد کرد.
7) میزان صوت و لحن خود را مرتباً تنظیم کنید.
همواره انرژی صدای خود را در طول سخنرانی حفظ کنید. کاهش و افزایش میزان صدا در حین صحبت موجب جلوگیری از یکنواختی شده و دایرۀ توجه مخاطبان‌ را بر روی شما حفظ می‌کند.
8) باور داشته باشید که مخاطبان در انتظار شما هستند.
احساس ترس و استرس قبل از هر سخنرانی امری کاملاً طبیعی است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان از آن به‌عنوان یک نقطه ضعف یاد کرد. بلکه شما می‌توانید با رعایت راهکارهای فوق‌العاده آسان، بر این اضطراب غلبه کرده و حتی از آن برای پرشورتر شدن سخنرانی استفاده کنید.

مدیریت استرس در سخنرانی

اصولاً برای انجام و شروع کاری که به آن عادت ندارید، با ترس روبه‌رو می‌شوید و شروع آن کار را برای شما سخت می‌کند، ترس از سخنرانی و صحبت دربرابر جمعیت نیز یکی از این ترس‌هاست.
بسیاری از سخنرانان برجسته در ابتدا از صحبت کردن در یک جمع کوچک ترس داشتند و این کار برای آنها هم دشوار بوده است، ولی به‌مرور زمان و کسب مهارت‌ها و تمرین در این زمینه، توانستند بر ترس خود غلبه کنند. بنابراین بر ترس خود، با ارائۀ سخنرانی‌های گوناگون در هر موقعیتی که برایتان پیش می‌آید، غلبه کنید.
طبق آمار، ۸۰ درصد مردم جهان از صحبت کردن در جمع می‌ترسند و استرس وجودشان را فرا می‌گیرد. در این زمان، مدیریت استرس در سخنرانی و صحبت در جمع بهترین راه‌حل است. برای مدیریت استرس راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:

1. قدم اول؛ تسلط بر موضوع و محتوای سخنرانی
   در زمان سخنرانی، هرچقدر به موضوع گفتگو و سخنرانی اشراف بیشتری داشته باشید، آرامش بیشتری خواهید داشت و بهتر می‌توانید روی مواردی که قرار است صحبت کنید تمرکز کنید و لذا ترس شما هم از سخنرانی کمتر خواهد شد. فرض کنید قرار است برای یک تور توضیحاتی ارائه کنید، در این صورت در اولین قدم به مطالعه در آن مورد می‌پردازید، و مطالعات گسترده‌ای را در رابطه با اهداف و اولویت‌های مسافران انجام می‌دهید. در این صورت، هرچقدر قبل از سخنرانی، با نیاز مخاطب بیشتر آ‌شنا شوید و بر مطالبی که قصد دارید عنوان کنید تسلط بیشتری داشته باشید، استرس سخنرانی شما کمتر خواهد شد.
2.  قدم دوم؛ آشنایی با محل برگزاری سخنرانی
   شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که وقتی برای اولین بار، وارد محیط جدیدی می‌شوید، ترس و استرسی را تجربه می‌کنید، بنابراین برای کاهش ترس و استرس سخنرانی، باید با محل برگزاری سخنرانی آشنایی داشته باشید و همۀ موارد موردنیاز ازجمله میکروفن، نورپردازی، دستگاه پخش فیلم و ... را بررسی کنید. مسلماً هرچقدر اطمینان شما از اجرای بدون نقص فنی بیشتر باشد، در این صورت از ترس شما در روز سخنرانی کاسته می‌شود.