ارتباطات در سالهای اخیر، به ویژه، پس از سالهای 1950 در غرب مورد توجه وافر علما و دستاندرکاران رشتههای مختلف علمی از روانشناسی، روانشناسی اجتماعی و جامعهشناسی گرفته تا دانشمندان مدیریت و علوم کامپیوتر قرار گرفته است و هر یک از پیشتازان این رشتهها برای خود دیدگاهی متفاوت از دیگران دارند که آنان را بر آن میدارد به گونۀ متفاوتی به ارتباطات بنگرند. در سالهای بعد از جنگ جهانگیر دوم و به ویژه پس از سالهای 1950، پیشکسوتان علم ارتباطات کار خود را به گونهای نظام یافته، مطرح کرده و در همه جا سخن خود را پراکندهاند.
در تعاریفی که بعداً ارائه خواهد شد، این تعاریف مورد توجه قرار میگیرند. کتابهای جدیدتر یعنی کتب دهۀ 1980 تا آنجا که در دسترس راقم این سطور بوده است و یا کندوکاو در نشریات ادواری معتبر ارتباطات انسانی و ارتباطات سازمانی، چیزی فراتر از این تعاریف نرفته بلکه همانها را به گونهای دیگر با عیناً نقل کردهاند.
ارتباطات معانی متفاوتی نزد اشخاص گوناگون دارد. محققان غربی که پایهگذاران دیدگاههای جدید و روشها و فنون ارتباطی موجود میباشند، در این مورد بر این عقیدهاند که کلمۀ ارتباطات (Communication) از لغت لاتین Communicate مشتق شده است که این لغت خود در زبان لاتین به معنای (To made common) یا عمومی کردن و یا به عبارت دیگر در معرض عموم قرار دادن است این بدین معنی است که، مفهومی که از درون فردی برخاسته است به میان دیگران راه یافته و همان طور که بعدا میآید به دیگران انتقال یافته است. پس در اصل اعتقاد بر این است که، ارتباطات برخی از مفاهیم و تفکرات و معانی و یا به عبارت بهتر پیامها (Messages) را به دیگران و یا میان عموم گسترش میدهد. تعاریف جدیدتر آن را «انتقال مفاهیم» و یا «انتقال معانی» (Exchange meaning) و نیز «انتقال و یا تبادل پیامها» (Transmit messages) میدانند.
ارتباط جریان دوطرفهای است که طی آن دو یا چند نفر به تبادل افکار نظریات، احساسات و حقایق میپردازد و از طریق به کار بردن پیامهایی که معنایش برای آنها یکسان است به انجام این امر مبادرت میورزند و هرگونه انتقال پیام بین فرستنده از یک طرف و گیرنده از طرف دیگر ارتباط محسوب میشود، چه فرستنده انسان باشد چه یک دستگاه مکانیکی، ارسطو، فیلسوف مشهور، هدف ارتباط را جستجو برای دست یافتن به کلیۀ وسایل و امکانات موجود برای ترغیب و اقناع دیگران میداند، به این صورت که برقرار کنندۀ ارتباط از هر راه و یا وسیلهای که امکان داشته باشد طرف مقابل ارتباط یا مخاطب خود را تحت نفوذ درآورده نظر و عقیدۀ خود را به او میقبولاند.
پیامها مستقیماً بین دو طرف مبادله میشود چنین ارتباطی رودر رو است و پیامدهنده و پیامگیرنده دربرابر هم قرار میگیرند و از مقاصد و اهدافشان نیز باخبرند البته در چنین ارتباطی ممکن است پیام دهنده و یا گوینده شخص واحدی باشد اما مخاطبان تعداد کثیری باشند مانند سخنرانی یک نفر در جمعی. دانشمندان مقصود از برقراری ارتباط را موارد زیر میدانند:
- شناخت اوضاع و احوال و آشنایی با حوادث و وقایع
- ترغیب دیگران به قبول یک فکر و عقیدۀ خاص و اقناع آن
- سرگرمی و تفریح
تاریخ اندیشههای ارتباطاتی تعاریف متعدد و مختلفی را از سوی صاحب نظران، پژوهشگران و نویسندگان ارتباطات در خود جای داده است. هر یک از اندیشمندان با توجه به زاویه دید و اهمیتی که برای عناصر ارتباطات قائل هستند آن را تعریف کردهاند. در این میان دو تعریف از مقبولیت خاصی برخوردار است.
تعریف اول؛ ارتباط را فرایندی میداندکه به واسطهی آن ارتباط گر یا فرستنده از طریق یک رسانه یا مجرا پیامی را با تأثیراتی معین به گیرنده میرساند.
تعریف دوم؛ ارتباط را کنشی اجتماعی میداندکه افرادی از یک فرهنگ مشخص در واکنش به تجربه خود از واقعیت به مبادلهِ معانی میپردازد.
با این وجود نمیتوان تعریف واحدی از ارتباط که همۀ افراد را قانع کند، ارائه داد. شاید هم اصلاً چنین تعریفی وجود نداشته باشد. بنابراین سعی بر این است، اندیشه و نظریات گوناگون را تا حد امکان جمعآوری تا بتوان آنها را به یک مرز مشترک نزدیک ساخت.
"ارتباطات" از دیدگاه عدهای بر مفاهیم متفاوت و گاهی متضاد گفته میشود. از طرفی هم ارتباط را تبادل متفکرانه دیدگاهها از طریق یک مکالمۀ معنادار بین دو انسان که بهنوعی ارسال پیام ساده و بدون تفکر است، میدانند. با این تعریف میتوان گفت، ماشینها و جانوران نیز ارتباط برقرار میکنند.
از طرف دیگر، میتوان ارتباطات را یک فرایند سازمان یافته برای تبادل اطلاعات بین بخشها که معمولاً بواسطۀ یک رشته علائم انجام میگیرد، تعریف کرد. گروهی در تعریف خود بر ترغیب و اقناع یا همانندی و اشتراک اندیشه با ابعاد گستردهتر و تأثیرگذار قلمداد کردهاند. عدهای بر پاسخ و بازتاب تأکید بیشتری کردهاند و برخی دیگر از اندیشمندان بر عنصر پیام تاکید دارند.
حتی لسول در سال 1948 یک مدل ارتباط کلامی ارائه میدهد. این مدل یکی از اولین نمونههای مدل ارتباط به مانند یک فرایند است: "چه کسی چه چیزی را از چه مجرایی به چه کسی و با چه تأثیری میگوید."
او بر مفهوم "تأثیر" ارتباط تأکید داشت. از نظر متفکران دیگر مفاهیم "قصد" و "بافت" ارتباط اهمیت اساسی دارند. زیرا بیشتر ارتباط گران از ایجاد ارتباط هدفی دارند و نیز شرایط اجتماعی ارتباط لزوماً بر نحوۀ بیان و فهم پیامها تأثیر میگذارد.
ارسطو، فیلسوف یونانی، اولین دانشمندی است که 2300 سال پیش دربارۀ ارتباطات سخن گفته است. او در تعریف ارتباط در کتاب "علم معانی بیان" که آن را مترادف ارتباط می دانند، مینویسد: ارتباط عبارت است از جستجو برای دست یافتن به کلیه وسایل و امکانات موجود برای ترغیب و اقناع دیگران است. به این صورت که برقرارکننده ارتباط از هرراه و روش ممکن، طرف مقابل یا مخاطب خود را تحت تأثیر و نفوذ خود درآورده و نظر و عقیده خود را به او بقبولاند.
مفهوم واقعی ارتباط با توجه به ریشۀ لاتین آن (در میان گذاشتن و تقسیم کردن) است. یعنی اینکه فقط یک فرستنده فعال و یک گیرنده انفعالی صرف نیست، بلکه بازخورد یا فیدبک Feedback دومی را که تغییردهندۀ طرز تلقی اولی است، هم به حساب میآید. و از آن مهمتر مستلزم شرکت فعال تمام افراد ذی نفع در این روند ارتباطات نیاز است و ارتباط در این حالت به صورت یک چندبعدی با فیدبک در میآید.
ارتباط را میتوان جریانی چند سویه دانست که طی آن دو یا چند نفر به تبادل افکار، نظریات، احساسات و حقایق میپردازند و از طریق بکاربردن علائمی و پیامهایی که معنایش برای آنها قابل درک است، اقدام به برقراری ارتباط میکنند. اگر ما ارتباط را نوعی تلاش آگاهانه فرستندۀ پیام برای سهیم ساختن گیرنده در اطلاعات، عقاید و اندیشهاش بدانیم، مسئله تفاهم و هماهنگی فرستنده وگیرنده اهمیت اصلی و اساسی پیدا میکند.
بنابراین، هرگونه انتقال پیام بین فرستنده و گیرنده ارتباط محسوب میشود. حال این فرستنده انسان باشد یا اینکه یک دستگاه مکانیکی فرقی نمیکند. با توجه به مفهوم و تعریف ارتباطات میفهمیم که راه اصلی تبادل اطلاعات در صنعت گردشگری نیز ارتباط با افراد میباشد ولی این امر مستلزم آموزشهای لازم برای نحوۀ برقراری ارتباط با افراد مختلف و جذب آنها میباشد که در ادامه در این باره بررسیهایی صورت گرفته است. در پایان با در نظر گرفتن موارد فوق ارتباطات عبارتست از کلیۀ فعالیتهای گفتاری به نوشتاری و کرداری یا حرکتی که برای انتقال معنی یا مفهوم و یا اثرگذاری و نفوذ بر دیگران بکار گرفته میشود.
کتابهای مرتبط
ارتباطات انسانی در گردشگری
230,000 تومانوزن | 0.7 کیلوگرم |
---|---|
نام مولف |
زهرا طهماسبپور, علیاکبر فرهنگی |
شابک |
9786008731658 |
تعداد صفحه |
360 |
سال انتشار |
1400 |
نوبت چاپ |
سوم |
قطع کتاب |
وزیری |
نوع جلد |
شومیز |