انواع تورگردانان

تورگردان عمده‌فروش

مجموعه‌ای است که در ابتدا تحقیقات مقصد را انجام داده و بر اساس مطالعه و آنالیز این تحقیقات، برنامۀ سفر را تنظیم و تور را طراحی می‌کند و آن را به‌منظور فروش در اختیار دیگر همکاران خود (تورگردانان خرده‌فروش) قرار می‌دهد و درنهایت آن را اجرا می‌کند.
گفتنی است دفترهای تورگردان عمده‌فروش معمولاً برای فروش تور برنامه‌ریزی‌شدۀ خود مکان‌های اصلی دارند، ولی به‌طورکلی عمل فروش تور در مجموعۀ اصلی (مکان) تورگردان اتفاق نمی‌افتد. به عبارتی تورگردان در مکان‌های اصلی خود، که عمل برنامه‌ریزی رزرواسیون را انجام می‌دهد، پذیرای مسافران حضوری نیست.
دفترهای تورگردان عمده‌فروش توان مالی بالایی دارند و عمدتاً در زمینۀ رزرواسیون پروازی و هتل به‌صورت چارتر و گارانتی عمل می‌کنند و تبلیغات گسترده‌ای در منطقۀ فعالیت خود انجام می‌دهند.

تورگردان خرده‌فروش

مجموعه‌ای است که مستقیماً با مسافر (مشتری) در ارتباط است و بستۀ سفر تورگردانان عمده‌فروش را به مسافر معرفی می‌کند و در صورت رضایت و تمایل مسافر مبنی بر عقد قرارداد برای خرید تور مذکور، مسافران را ثبت‌نام و آنان را به تورگردانان عمده‌فروش معرفی می‌کند. تورگردانان عمده‌فروش ازلحاظ امور مالی با تورگردانان خرده‌فروش به دو صورت عمل می‌کنند:

• مبنای نرخ پایه؛
• مبنای نرخ کارمزدی.

 مبنای نرخ پایه: در این روش تورگردان عمده‌فروش قیمت پایه را به‌صورت پکیج کامل به تورگردان خرده‌فروش اعلام کرده و تورگردان خرده‌فروش پس از اضافه کردن سود خود قیمت را به مسافر اعلام می‌کند و در صورت عقد قرارداد با مسافر، او را به تورگردان عمده‌فروش معرفی کرده و درنهایت تورگردان عمده‌فروش تور را اجرا می‌کند.
مبنای کارمزدی: در این روش تورگردان عمده‌فروش قیمت پکیج تو را مشخص می‌کند به نحوی که هنگام معرفی مسافر از جانب تورگردان، خرده‌فروش کمیسیون فروش می‌گیرد. به عبارتی قیمت اعلام‌شده شامل کمیسیون فروش به ازای هر مسافر معرفی‌شده از جانب تورگردان خرده‌فروش است.
بدیهی است هنگامی‌که تورگردان خرده‌فروش تعداد مسافر بیشتری را به تورگردان عمده‌فروش معرفی کند، کمیسیون بیشتری تورگردان عمده‌فروش دریافت خواهد کرد. نکتۀ قابل‌توجه این است که تورگردان خرده‌فروش بر اساس نرخ تعیین‌شده عمل می‌کند و مجاز به اضافه کردن مبلغ تور نیست.
شایان ذکر است تورگردان عمده‌فروش هیچ‌وقت تخفیف نمی‌دهد و تورگردانان خرده‌فروش نیز چون از تورگردان عمده‌فروش کارمزد دریافت می‌کنند، راضی به تخفیف نمی‌شوند به عبارتی از نرخ اعلام‌شده محافظت می‌کنند.
بسیاری از تورگردانان خرده‌فروش هنگام جذب مسافر و عقد قرارداد با آنان واقعیت امر مبنی بر معرفی تورگردان عمده‌فروش را مشخص می‌کنند.
به‌طورکلی تورگردان عمده‌فروش همۀ مسئولیت‌های ناشی از اجرای تور را بر عهده گرفته و در صورت بروز اشکال، مسئول رسیدگی و رفع نواقص به وجود آمده در جهت تأمین رفاه حال مسافران تور خود است.
شایان ذکر است درمراحل عملیاتی تور، حوادث غیرمترقبه یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین اتفاقات ممکن است و متأسفانه کنترل این اتفاقات غیرمترقبه خارج از قدرت تورگردان عمده‌فروش و یا تورگردان کارگزار (مستقر در مقصد) خواهد بود. از شایع‌ترین اتفاقات غیرمترقبه‌ توان به over کردن پرواز شرکت هواپیمایی و یا هتل اشاره کرد. Over شدن هنگامی‌که اتفاق خواهد افتاد که شرکت هواپیمایی و یا هتل بیش از ظرفیت خود مسافر جذب کرده‌اند. بدیهی است مسافران در هنگام پرواز و یا پذیرش هتل دچار مشکلات فراوانی خواهند شد. ذکر این نکته ضروری است که تورگردانان عمده‌فروش در مواردی از قبیل تأخیرات پروازی و یا رفتار نامناسب مهماندار هواپیما یا کارمند هتل یا سرویس نامناسب مسئولیتی ندارند.
ازنظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، تورگردانان عمده‌فروش و خرده‌فروش قبل از شروع همکاری باید ازنظر اعتبار و انجام فعالیت از یکدیگر شناخت کافی داشته باشند. مهم‌ترین نکته جهت فعالیت تورگردانان ارائۀ مجوز پرواز (چارتر هواپیمایی کشوری به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری) استان مبنی بر موجود بودن صندلی پروازی و عقد قرارداد با شرکت هواپیمایی است. در مورد تورهای مقاصد خاص، تورگردان عمده‌فروش باید مجوز اجرای تور را از سازمان گردشگری اخذ کرده، سپس شروع به تبلیغات و همکاری با تورگردانان خرده‌فروش کند.
گفتنی است تورگردانان عمده‌فروش و خرده‌فروش نیز قبل از شروع فعالیت، باید با یکدیگر قرارداد داخلی منعقد کنند. به‌طوری که تورگردان عمده‌فروش همۀ مسئولیت‌های اجرایی را بر عهده گرفته و تعهد می‌کند در صورت بروز مشکل، تمامی تلاش خود را جهت رفاه حال مسافران و جلب رضایت آنان به کار برد.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آیین‌نامۀ داخلی مبنی بر همکاری تورگردانان عمده‌فروش و خرده‌فروش (سال 1381) تنظیم کرده که به‌منظور آشنایی دانشجویان و فراگیران قرارداد همکاری تورگردانان (عمده‌فروش و خرده‌فروش) در زیر آورده می‌شود:
بر اساس نامۀ شمارۀ 8769/331/9 الف مورخ 5/4/81 سازمان ایران‌گردی و جهانگردی، این قرارداد بین دفترهای خدمات مسافرتی X به‌عنوان برگزارکنندۀ تور و دفتر خدمات مسافرتی Y به‌عنوان نماینده و همکار فروش منعقد می‌شود و طرفین ملزم به رعایت کامل مفاد آن هستند:

1.  برگزارکنندۀ تور در ابتدای هر فصل مسافرتی، فهرست مدونی از تورها را، که مجوز اجرای آن‌ها را قبلاً از طریق مدیریت محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران کسب کرده است، در اختیار نمایندۀ فروش قرار می‌دهد. این فهرست شامل اطلاعات کلی و ضروری ازجمله مسیر، تاریخ حرکت، مدت تور قیمت‌های ریالی و ارزی و شرایط تور است.
2.  شرایط ثبت‌نام و همچنین تعهدات برگزارکنندۀ تور و تعهدات مسافر در فرم قراردادی که مورد تأیید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرارگرفته در اختیار نمایندۀ فروش قرار خواهد گرفت. سایر شرایط نیز با توجه به نوع تور و مسیر سفر متغیر است که این شرایط و تعهدات بسته به مورد نیز به اطلاع نمایندۀ فروش خواهد رسید.
   پاسخگویی به تعهدات و قول‌هایی که خارج از موارد فوق توسط نمایندۀ فروش به مسافر داده می‌شود به عهدۀ نمایندۀ فروش است.
3. نمایندۀ فروش باید هنگام عقد قرارداد همۀ شرایط، محدودیت‌ها، امکانات، تسهیلات و تعهدات خود و برگزارکننده را بر اساس متن بروشور و سایر شرایط اعلام‌شده از طرف برگزارنمایندۀ تور دقیقاً به اطلاع مسافر برساند و مسافر نیز ذیل قرارداد را امضا کند. به نحوی که مسافر مدعی عدم اطلاع از آن‌ها نشود.
4. مسئولیت اجرای تور بر اساس تأییدیۀ دریافتی در متن بروشور، متن قرارداد و شرایط اعلام‌شده بر عهدۀ برگزارکنندۀ تور است.
5. اجرای تور منوط به رسیدن تعداد نفرات مسافران به حدنصاب، دریافت ویزا، تأییدیۀ جای پرواز و عادی بودن شرایط است. درصورتی‌که به هریک از دلایل یادشده تور باطل شود، مبلغ دریافتی از مسافر عیناً به وی مسترد خواهد شد و هیچ‌گونه ادعای ضرر و زیان از طرف مسافر نمایندۀ فروش موردقبول نخواهد بود (به استثنای پروازهای چارتر و پیش‌پرداخت شده).
6.  نمایندۀ فروش پس از دریافت تأیید جا از برگزارکنندگان تور اقدام به ثبت‌نام مسافر می‌کند و فرم ثبت‌نام و سایر مدارک و مبلغ قرارداد را حداکثر تا 48 ساعت برای برگزارکنندۀ تور ارسال می‌کند.
7. کارمزد فروش تور 5درصد مبلغ ریالی و ارزی است. نمایندۀ فروش ابتدا 5درصد از کل مبلغ ریالی را کسر و الباقی را پس از عقد قرارداد برای برگزارکنندۀ تور ارسال می‌کند. 5درصد ارزی پس از بازگشت مسافر از سفر محاسبه و معادل ریالی آن به نمایندۀ فروش تور پرداخت خواهد شد.
   نمایندۀ تور مجاز نیست از کارمزد دریافتی مبلغی به مسافر پرداخت کند.
8.  نمایندۀ فروش مجاز نیست مبلغی بیش از نرخ تعیین‌شده در بروشور از مسافر دریافت کند.
9.  در صورت تمایل، نمایندۀ فروش به درج آگهی در جراید باید مجوز لازم توسط ایشان از مدیریت محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دریافت شود.
10.  در تورهایی که دریافت ضمانت بازگشت مسافر همراه با تور به ایران ضروری است، نمایندۀ فروش این‌گونه مسافران را برای دریافت ضمانت‌های لازم فرد برگزارکنندۀ تور خواهد فرستاد. در صورت عدم تمایل نمایندۀ فروش به انجام این کار، ایشان باید ضمانت‌های تعیین‌شده را از مسافر دریافت، و به ضمیمۀ نامه‌ای که طی آن نمایندۀ فروش بازگشت مسافر را تضمین کند، برای برگزارکنندۀ تور ارسال کند.

بدیهی است در این صورت کلیۀ مسئولیت‌های ناشی از عدم بازگشت مسافر به عهدۀ نمایندۀ فروش است.
خوش‌نامی، اعتبار، حرفه‌ای بودن و نیز متعهد بودن، تعهدات فروخته‌شده از عوامل انتخاب تورگردان عمده‌فروش از سوی تورگردان خرده‌فروش بوده و خوش‌نامی، اعتبار، موقعیت ازنظر جذب و ثبت‌نام مسافر (موقعیت محل) از عوامل انتخاب تورگردانان خرده‌فروش از سوی تورگردانان عمده‌فروش است.
همکاری و مشارکت تورگردانان عمده‌فروش و خرده‌فروش درزمینه بازاریابی و تبلیغات
عموماً تورگردانان عمده‌فروش با خرده‌فروشان در زمینۀ تبلیغات مشترک و درج آگهی روزنامه و یا بیلبورد به سه روش زیر عمل می‌کنند:

• تورگردانان عمده‌فروش تمامی هزینه‌های تبلیغات را بر عهده گرفته و در اکثر موارد به نام تورگردان خرده‌فروش کاتالوگ و یا بروشور و بنر تبلیغاتی چاپ می‌کنند و برای توزیع بین مسافران خود در اختیار آنان قرار می‌دهند.
• تورگردان عمده‌فروش 50 درصد هزینۀ تبلیغات را بر عهده گرفته و 50 درصد هزینۀ باقی‌مانده به تعداد تورگردانان خرده‌فروش حاضر در درج آگهی بین آنان تقسیم می‌شود.
• تورگردان عمده‌فروش تمامی هزینه‌های تبلیغات را به تعداد تورگردانان خرده‌فروش و زیرمجموعه‌های اصلی فروش حاضر در آگهی سرشکن می‌کند.

تورگردانان کارگزار

تورگردانانی هستند که در کشور و شهرهای خود پذیرای دیگر گردشگران و مسئول کارهایی از این قبیل هستند: تسهیلات اخذ ویزا از طریق ادارۀ مهاجرت کشور خود، رزرواسیون هتل، ترانسفر فرودگاهی، بین و درون‌شهری، ارائۀ خدمات گشت نیم‌روز یا تمام‌روز در معیت راهنمای محلی. به عبارتی تورگردانان کارگزار مهم‌ترین و مؤثرترین بازوی اجرای تورگردانان عمده‌فروش بوده و اجرای تور را برای آنان سهل و آسان می‌کنند. برای ادامه، به کتاب مراجعه کنید.